Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε, να αντιλαμβανόμαστε και να αισθανόμαστε αυτό που νιώθει ένας άλλος άνθρωπος.
Πρόκειται για μια μια βασική διάσταση της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (Emotional Intelligence). Ο Daniel Goleman (2009) θεωρεί ότι η ενσυναίσθηση αποτελεί το κοινωνικό μας ραντάρ.
Όμως, η ενσυναίσθηση φαίνεται πως δεν αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των ανθρώπων.
Η ιδέα της δυνατότητας ενσυναίσθησης στα ζώα διευρύνει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα ζώα που μας περιβάλλουν, καθώς τα συναισθήματά μας απέναντί τους μπορεί να είναι αμοιβαία.
Η ενσυναίσθηση είναι πιθανώς πιο διαδεδομένη στα ζώα που είναι οργανωμένα σε ομάδες. Ο Dr. James C. Harris στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins το περιέγραψε ως «έναν εξελικτικό μηχανισμό για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής».
Με άλλα λόγια, τα ζώα που βασίζονται σε μια ομάδα για την επιβίωση πρέπει να είναι πιο ευαίσθητα σε αυτό που νιώθουν οι γύρω τους, είτε είναι άνθρωποι είτε όχι.
Παραδείγματα ζώων που λειτουργούν με ενσυναίσθηση
Η παρατήρηση της ενσυναίσθησης στα ζώα είναι πλέον πιο συχνή λόγω της δυνατότητάς μας να παρατηρούμε με ασφάλεια τα ζώα στο δικό τους περιβάλλον.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα ζώων που επιδεικνύουν ενσυναίσθηση με τρόπους που παραπέμπουν σε ανθρώπινες συμπεριφορές.
Ελέφαντες θρηνούν για το θάνατο του προστάτη τους
Ο Lawrence Anthony, οικολόγος, περιβαλλοντολόγος, εξερευνητής και συγγραφέας, ίδρυσε το καταφύγιο ζώων Thula Thula στη Zululand της Νότιας Αφρικής.
Ήταν έντονη η φήμη ότι ο Antony μπορούσε να παρηγορήσει τους ελέφαντες κατά την άφιξή τους στο καταφύγιο, ώστε να μη φύγουν από αυτό.
Στο βιβλίο του, «The Elephant Whisperer: My Life with the Herd in the African Wild», αναφέρει μεταξύ άλλων ότι έμαθε να επικοινωνεί με τους ελέφαντες παρατηρώντας πώς οι ίδιοι επικοινωνούσαν μεταξύ τους.
Όταν ο Antony πέθανε από καρδιακή προσβολή, οι ελέφαντες επισκέφτηκαν το σπίτι του σε ένδειξη σεβασμού. Ο γιος του αναφέρει μάλιστα ότι μετά θάνατο του πατέρα του το κοπάδι έρχεται στο σπίτι του στην άκρη του καταφυγίου κάθε βράδυ.
Ο θρήνος των μεγαλόσωμων αυτών ζώων για την απώλεια των μελών της αγέλης τους είναι ίσως κάτι αναμενόμενο. Ωστόσο, το γεγονός ότι αποδίδουν σεβασμό σε έναν άνθρωπο που εργάστηκε σκληρά για να τους βοηθήσει αξίζει την προσοχή και το θαυμασμό μας.
Σκύλοι παρηγορούν τους ανθρώπους μετά από μια τραυματική εμπειρία
Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στους New York Times, ο βετεράνος Benjamin Stepp επέστρεψε στο σπίτι μετά από δύο αποστολές στο Ιράκ. Είχε εγκεφαλικό τραύμα και πολλαπλούς άλλους τραυματισμούς που του προκαλούσαν έντονο πόνο . Κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης σε σχολείο, ο Stepp προσπάθησε σκληρά να συγκεντρωθεί, αλλά ήταν ταραγμένος.
Κανείς στην τάξη δεν το πρόσεξε εκτός από τον υπηρεσιακό σκύλο του, τον Arleigh, ο οποίος πήδηξε στην αγκαλιά του για να τον παρηγορήσει.
Ο ίδιος πιστεύει ότι ο Arleigh λειτουργούσε με ενσυναίσθηση, κάθε φορά που εκείνος πάλευε συναισθηματικά.
Τα σκυλιά θεραπείας (therapy dogs/ comfort dogs) δείχνουν επίσης ενσυναίσθηση. Όταν συνέβησαν τα φρικτά γεγονότα στο Δημοτικό Σχολείο Sandy Hook το 2012, τα σκυλιά θεραπείας μπόρεσαν να βοηθήσουν τα παιδιά να ανοιχτούν και να τα θεραπεύσουν.
Μερικά παιδιά μίλησαν απευθείας στα σκυλιά για αυτό που είχαν βιώσει. Μάλιστα, ένα παιδί μίλησε για πρώτη φορά μετά τους πυροβολισμούς, αφού χάιδεψε ένα από τα σκυλιά.
Οι σκύλοι υπηρεσίας ή θεραπείας, καθώς και τα κατοικίδια, στηρίζουν συναισθηματικά βετεράνους, παιδιά με αυτισμό, ενήλικες που υποφέρουν από ψυχική δυσφορία, όσους αναρρώνουν από τραυματικές εμπειρίες και πολλούς άλλους.
Μια πρόσφατη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι σκύλοι δείχνουν ενσυναίσθηση προς τους ανθρώπους και ανταποκρίνονται με ταχύτητα στο κλάμα τους.
Αρουραίοι σώζουν τους φίλους τους
Ενδεχομένως οι αρουραίοι να μην είναι ιδιαίτερα συμπαθείς στους ανθρώπους.
Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη αποδεικνύει ότι αυτό το μικρό θηλαστικό δείχνει συμπόνια στους φίλους του.
Στη μελέτη αυτή οι αρουραίοι έσωζαν τους φίλους του από πνιγμό. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του πειράματος, κάθε φορά που ένας αρουραίος βρεχόταν με νερό, ένας άλλος προσπαθούσε να μάθει γρήγορα πώς να χειρίζεται έναν μοχλό που θα επέτρεπε στον αρουραίο να διαφύγει σε ένα στεγνό μέρος.
Το πιο εντυπωσιακό σε αυτό το πείραμα είναι ότι οι αρουραίοι αρνήθηκαν μια λιχουδιά που θα έπεφτε, αν δεν τραβούσαν το μοχλό, για να βοηθήσουν το φίλο τους.
Αυτό υποδηλώνει ότι η ευημερία του φίλου τους ήταν πιο σημαντική για αυτούς από το φαγητό.
Τα ζώα εκδηλώνουν ενσυναίσθηση προς τους ανθρώπους και προς τα άλλα ζώα με πολλούς τρόπους. Η παρηγοριά, η συναισθηματική στήριξη, ο θρήνος, η παροχή βοήθειας είναι μόνο μερικοί από αυτούς.
Ο βραβευμένος συγγραφέας Carl Safina επισημαίνει στο National Geographic:
«Καθώς παρατηρούσα ζώα σε όλη μου τη ζωή, πάντα με εντυπωσίαζε πόσο μοιάζουν με εμάς. Πάντα με συγκινούσαν οι δεσμοί τους και με εντυπωσίαζαν – κατά καιρούς με τρόμαζαν – τα συναισθήματά τους».
Στην πραγματικότητα, όσοι έχουν την τύχη να αλληλεπιδρούν με ζώα είναι πεπεισμένοι ότι αυτά έχουν τη δυνατότητα να βιώνουν και να αντιλαμβάνονται ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων.
Πηγή: UWA
Διαβάστε εδώ: 15 τρόπους με τους οποίους τα σκυλιά δείχνουν την αγάπη τους
