Τι είναι ένα αρχέτυπο;

Ένα αρχέτυπο είναι ένα το υπόδειγμα, το πρότυπο ενός συγκεκριμένου προσώπου ή πράγματος.

Η ιδέα των αρχετυπικών μορφών διερευνήθηκε για πρώτη φορά από τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο Πλάτωνα με τη Θεωρία των Ιδεών. Ο Πλάτων πίστευε ότι υπήρχε ο φυσικός κόσμος στον οποίο ζούσαμε και ο μη φυσικός κόσμος των προϋπαρχόντων ιδανικών προτύπων ή μορφών, που διακρίνονται για την αφθαρσία τους.

Ο Καρλ Γιουνγκ, Ελβετός ψυχίατρος και ψυχαναλυτής,  ο εισηγητής της σχολής της αναλυτικής ψυχολογίας, αξιοποίησε αυτήν την ιδέα στη θεωρία του αναφορικά με τα αρχέτυπα.

Ο Γιουνγκ ήταν ειδικός στη θρησκευτική και μυθική συμβολογία και παρατήρησε ότι οι σχιζοφρενείς ασθενείς του συχνά είχαν κοινά θέματα και σύμβολα στα όνειρα και τις φαντασιώσεις τους.

Παρατήρησε επίσης ομοιότητες στα σύμβολα και τη σημασία τους σε διάφορους πολιτισμούς και χρονικές περιόδους. Αναρωτήθηκε πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό και πρότεινε ότι αυτές οι παρόμοιες ιδέες προέκυψαν, επειδή ο ψυχισμός μας περιέχει αρχετυπικές ιδέες κοινές για όλους, οι οποίες υπάρχουν πριν από τη γέννηση του ατόμου.

Αυτές οι πληροφορίες θεωρούνται ασυνείδητες και ανήκαν σε αυτό που ονόμασε συλλογικό ασυνείδητο.

Ο μαθητής του Γιουνγκ, ο Έρικ Νιούμαν, είπε ότι όπως το σώμα αποτελείται από όργανα που έχουν διαμορφωθεί γενετικά πριν από τη γέννηση, “έτσι και ο νους διαθέτει όργανα (αρχετυπική γνώση) που τον δομούν”.

Ο Γιουνγκ πίστευε ότι είτε κληρονομήσαμε αυτές τις πληροφορίες είτε τις συσσωρεύσαμε μέσω κάποιας μυστικιστικής διαδικασίας και ότι ο σκοπός της ζωής ήταν να τις συνειδητοποιήσουμε.

Ποιος είναι ο ρόλος των αρχετύπων στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας;

Η  Carolyn Myss, συγγραφέας με διεθνή αναγνώριση, αναφέρεται στα αρχέτυπα στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως το “εσωτερικό μας δίκτυο” – ένα ενεργειακό πλέγμα αρχετυπικής γνώσης που μας παρέχει μια έμφυτη κατανόηση του τι είναι σωστό και τι λάθος για εμάς και τους άλλους. Λέει ότι αυτή η γνώση “πρέπει να αφυπνιστεί, να ανακινηθεί από μέσα μας, να αναγνωριστεί διαισθητικά”.

Η Myss περιγράφει 70 αρχέτυπα στην ιστοσελίδα της, μεταξύ των οποίων η πόρνη,  ο βρικόλακας, ο ποιητής και η νεράιδα νονά.

Ο Γιουνγκ πίστευε ότι στην προσωπικότητα΄ του καθενός μας ενυπάρχει ένας συνδυασμός κυρίαρχων αρχετύπων.

Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να έχει στην προσωπικότητά του ισχυρές αρχέτυπες ενέργειες της μητέρας, του διασώστη και του καλλιτέχνη, ενώ ένα άλλο άτομο μπορεί να έχει ισχυρά αρχέτυπα του πολεμιστή, του μυστικιστή και του τζόκερ.

Οι άνθρωποι διαπιστώνουν επίσης ότι διαφορετικά αρχέτυπα αναδύονται σε διαφορετικά στάδια της ζωής τους. Μπορεί να συναντήσουν τον “πολεμιστή” τους, για παράδειγμα, μόνο όταν αντιμετωπίζουν μια πρόκληση στα τέλη της δεκαετίας των 30.

Μπορεί επίσης να έχουν πολλές αρχετυπικές ενέργειες οι οποίες εκδηλώνονται ταυτόχρονα.

Το να γνωρίζετε τα κυρίαρχα αρχέτυπά σας σημαίνει ότι κατανοείτε καλύτερα τα αρχετυπικά ταξίδια που διαμορφώνουν τη ζωή σας και σε ποιο βαθμό μπορεί να εκφράζετε τη σκιώδη πλευρά τους.

Το αρχετυπικό ταξίδι

Στο βιβλίο της Awakening the Heroes Within, η Carol S Pearson περιγράφει τα 12 κύρια αρχέτυπα του Jung μαζί με την έκφραση της σκιάς τους και τα προσεγγίζει ως στάδια στη διαμόρφωση του ταξιδιού της ζωής μας.

Η Pearson λέει ότι ενώ είμαστε όλοι ίσοι, πρέπει να “αφήσουμε την ψευδαίσθηση της ασημαντότητάς μας” και να έχουμε το θάρρος να κάνουμε το δικό μας ταξίδι του ήρωα, καθώς πιστεύει ότι ο καθένας μας έχει ένα σημαντικό δώρο να δώσει. Το ταξίδι μας απαιτεί να θέσουμε τα εξής ερωτήματα: Τι θέλω να κάνω; Τι θέλει να μάθει το μυαλό μου; Πώς θέλει να κινηθεί το σώμα μου; Τι αγαπάει η καρδιά μου;

Ο Pearson πιστεύει ότι μόλις ξεπεράσουμε τη σκιώδη έκφραση ενός αρχέτυπου και εκφράσουμε το θετικό δυναμικό του, η αίσθηση του εαυτού μας θα έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να περάσουμε στο επόμενο στάδιο του ταξιδιού μας, το οποίο είναι το επόμενο αρχέτυπο από τα 12 πρωταρχικά αρχέτυπα του Jung.

Τα 12 κύρια αρχέτυπα

  1. Προετοιμασία για το ταξίδι
  • Ο αθώος/ονειροπόλος

Στόχος: Να είναι ευτυχισμένος.

Φόβος: Να κάνει κάτι λάθος.

Δώρο:Πίστη, αισιοδοξία, ελπίδα, εμπιστοσύνη, ανοιχτό μυαλό.

Σκιά:Άρνηση του τι πραγματικά συμβαίνει, υπερβολική εμπιστοσύνη.

Ο Αθώος θέλει να είναι ελεύθερος, ευτυχισμένος και αγαπητός.Αυτή είναι η χρυσή εποχή όπου το άτομο είναι ευτυχισμένο εμπιστευόμενο και ο κόσμος είναι ένα ασφαλές καλό μέρος.Ο Αθώος δεν ασκεί κριτική στην ομάδα στην οποία εντάσσεται αρκεί να νιώθει ότι τον συμπαθούν.Αλλά θέλοντας να ενταχθεί στην ομάδα, πρέπει να αποφασίσει ποιες ιδιότητες θα θυσιάσει για να το πετύχει αυτό.Τελικά ο Αθώος βλέπει ότι ο κόσμος δεν είναι τέλειος.Δεν θα τον αγαπούν πάντα και βιώνει την πτώση” και την απογοήτευση. Σε αυτό το σημείογίνεται το Ορφανό.

  • Το Ορφανό

Στόχος: Να ανήκει κάπου. Να ξανακερδίσει τη ζωή του.

Φόβος: Να ξεχωρίσει, να μείνει εκτός, να τον εκμεταλλευτούν.

Δώρο: Ρεαλισμός, ειλικρίνεια, ανθεκτικότητα, ικανότητα να συμμαχεί με άλλους για να αναγεννηθεί.

Σκιά: Κυνισμός, απώλεια του εαυτού, το παιχνίδι του θύματος.

Το Ορφανό είναι ο αξιόπιστος προσγειωμένος ρεαλιστής.Αποφεύγει τις καταστάσεις που πρόκειται να τον πληγώσουν, αλλά πρέπει να μάθουν να αναγεννιούνται συνδεόμενοι με άλλους.Με αυτόν τον τρόπο αποκτά μια ισχυρή αίσθηση του εαυτού μέσα στην κοινότητα και αυτή η δύναμη τον ωθεί στο αρχέτυπο του Ήρωα.

2. Το ταξίδι
Σε αυτό το σημείο το άτομο έχει αναπτύξει την αίσθηση του εαυτού του αρκετά ώστε να ξεκινήσει το μεγαλύτερο ταξίδι του.
  • Αναζητητής/Εξερευνητής
    Στόχος: Ελευθερία για να βιώσει και να εξερευνήσει όλα όσα έχει να προσφέρει η ζωή.

Φόβος: Συμμόρφωση, κενό, παγίδευση.

Δώρο: Αυτονομία, φιλοδοξία, επέκταση, ταυτότητα.

Σκιά: Άσκοπη περιπλάνηση ή τελειομανία.

Το άτομο έχει επιτύχει μια αίσθηση του εαυτού του, αλλά αναζητά περισσότερα και πρέπει να κάνει άλμα στο άγνωστο και να αψηφήσει τη μοναξιά για να αναζητήσει νέα μονοπάτια. Μπορεί να υποθέσει ότι η διαφώτιση έχει να κάνει με το να γίνεται κανείς καλύτερος, με αποτέλεσμα να πηγαίνει από το ένα μάθημα αυτοβελτίωσης στο άλλο, αλλά ποτέ να μην δεσμεύεται αρκετά ώστε να καταφέρει κάτι. Κάποια στιγμή ο αναζητητής βιώνει τον πόνο και αναζητά την επανάσταση για να αλλάξει αυτό που δεν λειτουργεί. Αυτό οδηγεί στο αρχέτυπο του Επαναστάτη.

  • Ο Επαναστάτης/ Καταστροφέας

Στόχος: Να ανατρέψει αυτό που δεν λειτουργεί. Μεταμόρφωση.

Φόβος: Εκμηδένιση.

Δώρο: ταπεινότητα, μεταμόρφωση, επανάσταση.

Σκιά: Όλες οι μορφές αυτοκαταστροφής – εθισμοί, καταναγκασμοί, κακοποίηση του εαυτού και των άλλων.
Ο Καταστροφέας ενσαρκώνει την οργή για τις δομές που δεν εξυπηρετούν πλέον τη ζωή του και θέλει να τις απογυμνώσει για να δώσει χώρο στο καινούργιο. Αυτό μπορεί να είναι επώδυνο και να οδηγήσει στην καταστροφή του εαυτού και των άλλων. Αν ο Επαναστάτης μπορεί να επεξεργαστεί τον πόνο και να τον απελευθερώσει, μπορεί να αγκαλιάσει ξανά την αγάπη.

  • Ο Εραστής
    Στόχος: Ευδαιμονία στις σχέσεις, στη δουλειά ή στο περιβάλλον που αγαπούν.
    Φόβος: Να αισθάνεται ότι δεν τον αγαπούν, ότι είναι ανεπιθύμητος.
    Δώρο: Πάθος, δέσμευση, ενθουσιασμός, ευγνωμοσύνη, οικειότητα, αισθησιακή απόλαυση.
    Σκιά: Εθισμός στις σχέσεις/στο σεξ, αδυναμία να πουν όχι στο πάθος, αίσθημα καταστροφής αν ένας εραστής φύγει.
    Μόλις ο Καταστροφέας μεταμορφωθεί, μπορεί να βρει την αληθινή του αγάπη και το πάθος του και να δεσμευτεί σε αυτό. Αυτό μπορεί να είναι το πάθος για ένα άλλο άτομο ή για οποιαδήποτε πτυχή της ζωής. Έτσι γεννιέται ο αληθινός εαυτός.
  • Ο Δημιουργός
    Στόχος: Ταυτότητα, υλοποίηση ενός οράματος και δημιουργία πραγμάτων με διαρκή αξία.
    Φόβος: απουσία αυθεντικότητας, μέτρια εκτέλεση.
    Δώρο: Δημιουργικότητα, φαντασία, όραμα, ατομικότητα, αισθητική, ικανότητα, κλίση.
    Σκιά: Ιδεοληψία και εργασιομανία.
    Από το πάθος του Εραστή μπορεί να αναδυθεί το αρχέτυπο του Δημιουργού για να εκφράσει το πραγματικό δυναμικό και να βρει την πραγματική ταυτότητα σε σχέση με τον έξω κόσμο.
3. Η επιστροφή
  • Ο Kυβερνήτης
    Στόχος: Τάξη, ευημερούσα οικογένεια ή/και κοινότητα.
    Φόβος: Χάος, ανατροπή.
    Δώρο: Ευθύνη, έλεγχος και ηγεσία.
    Σκιά: Υπερβολικός έλεγχος, ακαμψία, αυταρχισμός, δικαίωμα.
    Τώρα που ο Δημιουργός έχει ευθυγραμμιστεί με τον αληθινό μας εαυτό, μπορούμε να ηγηθούμε από μια θέση ευθύνης και δύναμης.
  • Ο Μάγος
    Στόχος: Μετασχηματισμός. Να κάνουμε τα όνειρα πραγματικότητα.
    Φόβος: Κακή μαγεία, ακούσια αρνητικά αποτελέσματα.
    Δώρο: Προσωπική και μετασχηματιστική δύναμη, εύρεση win-win καταστάσεων.
    Σκιά: Μείωση των δυνατοτήτων μας, ο κακός μάγος, χειραγώγηση και ανεντιμότητα.
    Με τη δύναμη του Κυβερνήτη ενεργοποιείται ο Μάγος μας και ξέρουμε πώς να θεραπεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους και να κάνουμε τα όνειρα πραγματικότητα. Εδώ ο κόσμος μας μπορεί να ανθίσει.
  • Ο Σοφός
    Στόχος: Η αλήθεια.
    Φόβος: Εξαπάτηση.
    Δώρο: Σοφία, μη προσκόλληση, γνώση, σκεπτικισμός.
    Σκιά: Ψυχρός, ορθολογικός κριτής. Δογματισμός, ανάγκη να έχει δίκιο.
    Παρά την πραγματοποίηση των ονείρων το άτομο εξακολουθεί να αποζητά την απόλυτη αλήθεια και να εμβαθύνει την αναζήτησή του. Αυτό το αρχέτυπο μπορεί να φέρει μεγάλη σοφία και ευφυΐα.
  • Ο Ανόητος/Γελωτοποιός
    Στόχος: Χαρά, διασκέδαση.
    Φόβος: Βαρεμάρα, μη-αλληλεγγύη.
    Δώρο: Ελευθερία, χιούμορ, παρουσία, χαρά.
    Σκιά: Λαιμαργία, οκνηρία, επιπολαιότητα, σπατάλη χρόνου.
    Τώρα που ο Σοφός έχει μάθει τη μη προσκόλληση και τη σοφία το άτομο είναι ελεύθερο να ζει στη στιγμή με πλήρη χαρά. Μπορεί να ελαφρύνει τη ζωή των άλλων, να διασκεδάζει, να παίζει και να κάνει αστεία

 

Ολοκληρώνοντας…

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι ο συνδυασμός αρχετύπων και το ταξίδι κάθε ανθρώπου είναι μοναδικά. Όπως είπε ο Γιουνγκ: “Μην συγκρίνετε. Μην μετράτε. Κανένας άλλος τρόπος δεν είναι σαν τον δικό σας. Όλοι οι άλλοι τρόποι θα σας εξαπατήσουν και θα σας βάλουν σε πειρασμό. Πρέπει να εκπληρώσετε τον τρόπο που υπάρχει μέσα σας”.

Πηγή: Wellbeing

 

 

Comments are closed.

Exit mobile version