Αν έχεις νιώσει ποτέ ότι δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, να θυμάσαι όσα διαβάζεις ή να παραμένεις συνεπής στη μελέτη σου, δεν είσαι μόνος. Η ικανότητα να μαθαίνουμε αποτελεσματικά δεν είναι απλώς θέμα εξυπνάδας, είναι δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί.
Σε άρθρο του George S. Everly, με τίτλο “How to Become a Super Learner”, που δημοσιεύτηκε στο Psychology Today, ο ίδιος εξηγεί πώς η επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε πιο αποδοτικοί μαθητές και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητες του εγκεφάλου μας.
Με βάση έρευνες, αλλά και τη δική του προσωπική ιστορία -από μαθητής με δυσλεξία και ΔΕΠΥ μέχρι πανεπιστημιακός καθηγητής και συγγραφέας 20 βιβλίων- ο Everly αποδεικνύει πως ο καθένας μπορεί να μάθει πώς να μαθαίνει.
Πάμε να διαβάσουμε το άρθρο του αναλυτικά:
«Στο πρώτο έτος του λυκείου, ο πατέρας μου κλήθηκε στο γραφείο του σχολικού συμβούλου. Εκεί του είπαν ότι θα ήταν καλύτερα να με αποσύρει από το σχολείο, αφού, όπως φαινόταν, δεν θα αποφοιτούσα ποτέ -και σίγουρα δεν θα γινόμουν δεκτός σε κανένα πανεπιστήμιο.
Διαγνώστηκα με δυσλεξία και ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), δύο καταστάσεις που δυσκόλευαν την επίδοσή μου και έκαναν τους δασκάλους να με θεωρούν «χαμένη υπόθεση».
Ο πατέρας μου όμως δεν συμφώνησε. Παρά τις συστάσεις του συμβούλου, με άφησε να συνεχίσω.
Μου αποκάλυψε αυτή τη συνομιλία όχι στο λύκειο, αλλά χρόνια αργότερα, όταν ήμουν 27 ετών και μόλις είχα ολοκληρώσει το πρώτο μου διδακτορικό πρόγραμμα».
Σήμερα, μετά από μια καριέρα ως καθηγητής σε κορυφαία πανεπιστήμια και συγγραφέας περισσότερων από 20 βιβλίων, συχνά αναρωτιέμαι: «Τι συνέβη; Πώς πέρασα από τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες στον ακαδημαϊκό;».
Το μυστικό της «υπερμάθησης»
Σε μια πρόσφατη συνέντευξη του Jim McCann με τη Δρ. Barbara Oakley, συγγραφέα του best seller Learning How to Learn, παρουσιάστηκε η επιστήμη πίσω από την αποτελεσματική μάθηση.
Η Oakley, που στα 18 της «μισούσε τα μαθηματικά», έγινε καθηγήτρια μηχανικής και σήμερα βοηθά εκατομμύρια ανθρώπους να κατανοήσουν πώς να αξιοποιήσουν τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος για να μάθουν καλύτερα.
Το μήνυμά της είναι ξεκάθαρο:
Όποιος κι αν είσαι, μπορείς να μάθεις πώς να μαθαίνεις.
Και αυτό δεν είναι θεωρία. Είναι επιστήμη.
Οι επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές των «Super Learners»
#1. Κίνηση πριν τη μελέτη
Η μέτρια σωματική άσκηση πριν από το διάβασμα ενεργοποιεί τον εγκέφαλο και αυξάνει τη συγκέντρωση.
Το ίδιο ισχύει και πριν από ένα τεστ – η φυσική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει την απόδοση.
# 2. Η τεχνική Pomodoro
Μελέτησε εστιασμένα για 25 λεπτά και μετά κάνε διάλειμμα 10-15 λεπτών. Η επαναληπτική εναλλαγή συγκέντρωσης και ξεκούρασης βοηθά τον εγκέφαλο να απορροφήσει καλύτερα τη γνώση χωρίς κόπωση.
Διάβασε εδώ αναλυτικά γι’ αυτήν:
Pomodoro Technique: Η μέθοδος που τονώνει την παραγωγικότητά σας!
# 3. Μάθηση πριν τον ύπνο (hypnagogic learning)
Δοκίμασε να μελετάς λίγο πριν αποκοιμηθείς. Ο εγκέφαλος συνεχίζει να «δουλεύει» τις πληροφορίες στον ύπνο, ενισχύοντας τη μνήμη και τη δημιουργικότητα.
Αυτή η τεχνική χρησιμοποιήθηκε από τον Τόμας Έντισον και τον Φρίντριχ Κεκουλέ, που οραματίστηκε το μόριο του βενζολίου μέσα σε όνειρο.
# 4. Πολυαισθητηριακή μάθηση
Διάβασε, άκουσε, δες, σχεδίασε.
Όσο περισσότερες αισθήσεις εμπλέκεις, τόσο περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται, ενισχύοντας την κατανόηση και τη μνήμη.
🔸 Διάβασε το υλικό σου.
🔸 Άκουσε το σε ηχητική μορφή.
🔸 Βάλε ρυθμό ή μουσική.
🔸 Μεταμόρφωσέ το σε εικόνες ή διαγράμματα.
# 5. Ενεργή μάθηση τεσσάρων βημάτων
1. Μελέτησε 25 λεπτά.
2. Κράτησε σύντομες σημειώσεις με τα βασικά σημεία.
3. Κλείσε τα μάτια, χαλάρωσε για 10 λεπτά.
4. Ζήτησε από κάποιον να σε εξετάσει πάνω στο υλικό.
Αυτή η μέθοδος μετατρέπει τη γνώση από παθητική σε ενεργή εμπειρία, που μένει πιο σταθερά στη μνήμη.
# 6. Το «Φαινόμενο του Πυγμαλίωνα»
Έχε στο περιβάλλον σου ανθρώπους που πιστεύουν σε εσένα – έναν φίλο, έναν δάσκαλο, έναν μέντορα. Η πίστη και οι προσδοκίες των άλλων λειτουργούν σαν καταλύτης για το ποιος μπορείς να γίνεις.
Γιατί αυτές οι τεχνικές λειτουργούν:
- Ενισχύουν τη νευροπλαστικότητα: βοηθούν τον εγκέφαλο να αναδιοργανώνει τις συνδέσεις του και να αποθηκεύει νέες πληροφορίες πιο αποτελεσματικά.
- Αυξάνουν τον BDNF (brain-derived neurotrophic factor): μια ουσία που ενισχύει τη μάθηση και τη μνήμη.
- Συνδυάζουν διαφορετικά εγκεφαλικά μονοπάτια: η πολυαισθητηριακή μάθηση ενεργοποιεί πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου ταυτόχρονα.
- Καλλιεργούν ανθεκτικότητα: η κοινωνική υποστήριξη αποδεδειγμένα ενισχύει την ψυχική αντοχή και την αυτοπεποίθηση του μαθητή.
Το συμπέρασμα
Μπορεί να μην υπάρχει (ακόμα) το «μαγικό χάπι» της απεριόριστης γνώσης, όπως στην ταινία Limitless, αλλά υπάρχει κάτι πιο ρεαλιστικό: ο εγκέφαλός σου μπορεί να γίνει καλύτερος μαθητής – όποιος κι αν είσαι, από όπου κι αν ξεκινάς.
Όπως λέει και η Δρ. Oakley: Δεν υπάρχει «κακός μαθητής». Υπάρχει μόνο μυαλό που δεν έχει μάθει ακόμα πώς να μαθαίνει.
Ίσως σε ενδιαφέρουν κι αυτά:
Μήπως η λήθη είναι μια μορφή μάθησης;
Είναι η μνήμη αναγκαία για τη μάθηση;
Comments are closed.