Μία πολύ επίπονη ερώτηση που κάνουν συχνά οι γονείς είναι η εξής: “γιατί το παιδί μου δεν έχει φίλους;”.
Και φυσικά οι ίδιοι οι γονείς μπορεί να αναρωτηθούν γιατί τα παιδιά τους δεν είναι καλεσμένα σε πάρτι ή δεν έχουν παρέα έξω από το σχολείο.
Αρχικά, πρέπει να καταλάβουμε ότι το να δημιουργεί φιλίες ένας άνθρωπος αποτελεί μία δεξιότητα, η οποία καλλιεργείται ήδη από τη νηπιακή ηλικία.
Έτσι, συναντάμε παιδιά που μπορούν εύκολα να συνδεθούν με άλλα παιδιά, κι άλλα που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συνάψουν φιλίες.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε τις διάφορες προκλήσεις που μπορεί να εμποδίσουν ένα παιδί να δημιουργήσει φιλίες.
Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί είναι γενικά ανήσυχο και πολύ νευρικό δυσκολεύεται να ξεκινήσει συζητήσεις και να βρει θέματα να συζητήσει με τους συνομηλίκους του.
Από την άλλη, μπορεί ένα παιδί να ξεκινήσει μία συζήτηση για κάτι που το ενδιαφέρει όμως το θέμα αυτό να μην ενδιαφέρει τα υπόλοιπα παιδιά.
Παράλληλα, το να δυσκολεύεται ένα παιδί να δημιουργήσει φιλίες δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχει σχέση με την προσωπικότητά του, ότι είναι αντιπαθές ή ότι έχει έλλειψη χιούμορ.
Μπορεί να σημαίνει απλώς ότι χρειάζεται βοήθεια και ψυχική ενίσχυση.
Τα παιδιά που χρειάζονται ενθάρρυνση, προκειμένου να ζητήσουν από άλλα παιδιά να παίξουν, χρειάζεται να τα εξοπλίσουμε με δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να εμπλακούν στο παιχνίδι και θα τους επιτρέψουν να δημιουργήσουν φιλίες.
Διαβάστε εδώ γιατί η φιλία είναι απαραίτητη για κάθε παιδί.
Ποιες είναι όμως οι κοινωνικές δεξιότητες της φιλίας που πρέπει να διδαχθούν;
Ήδη από την τρυφερή ηλικία μπορούμε να δείξουμε στα παιδιά μας πώς:
- να μοιράζονται τα παιχνίδια τους με άλλα παιδιά
- να περιμένουν τη σειρά τους για να παίξουν
- να επιδεικνύουν καλούς τρόπους συμπεριφοράς
- να ζητούν συγνώμη
- να ακολουθούν κανόνες
Όταν τα παιδιά ξεκινούν να εξερευνούν τον κόσμο της φιλίας, δουλεύουμε μαζί τους τις ακόλουθες κοινωνικές δεξιότητες:
#1 επικοινωνία
Οι επικοινωνιακές δεξιότητες είναι το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να διδάξουμε στο παιδί μας, προκειμένου να μπορέσει να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους και να επικοινωνήσει μαζί της.
Εξηγούμε στο παιδί ότι, όταν βρισκόμαστε με φίλους, συζητάμε θέματα που μας ενδιαφέρουν, ακούμε όμως και αυτά που αρέσουν σε εκείνους.
Δε διακόπτουμε τον συνομιλητή μας, δείχνουμε ενδιαφέρον και θέτουμε ερωτήσεις.
Σε περίπτωση διαφωνίας δεχόμαστε την αντίθετη άποψη και δεν επιβάλλουμε τη δική μας.
Συμφωνούμε ότι ο καθένας έχει τις δικές του προτιμήσεις.
#2 μοίρασμα
Εξηγούμε στα παιδιά πόσο σπουδαίο είναι οι φίλοι να ξέρουν να μοιράζονται, είτε παιχνίδια είτε ιδέες.
Η έννοια της δικαιοσύνης, η αρετή της υπομονής, της καλοσύνης και ο σεβασμός στα θέλω των άλλων και των δικών μας είναι θεμελιώδη στοιχεία μιας φιλίας που αντέχει στον χρόνο.
#3 ενσυναίσθηση
Είναι ωραίο να φροντίζουμε τον εαυτό μας, προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες μας, αλλά είναι σημαντικό μερικές φορές να σκεφτόμαστε τι χρειάζονται και οι γύρω μας.
Αυτή ακριβώς τη σημασία θα πρέπει να τονίσουμε στα παιδιά μας, ώστε να είναι ικανά να εστιάζουν την προσοχή τους και στα συναισθήματα των άλλων πέραν των δικών τους.
#4 συμπόνια
Μαζί με την ενσυναίσθηση βοηθάμε τα παιδιά να μπορούν να συμπάσχουν με άλλα παιδιά.
Αυτό σημαίνει ότι τα καθιστούμε ικανά να μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου και να προσπαθούν να βοηθήσουν, είτε απλώς με το να τον ακούν είτε με το να προσπαθούν να προτείνουν λύσεις.
#5 διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων
Όλα τα συναισθήματα είναι καλοδεχούμενα, ακόμα κι ο θυμός, ο φόβος κι η ζήλια.
Το να δέχονται τα παιδιά τα συναισθήματά τους είναι κάτι που πρέπει να διδαχθούν από πολύ νωρίς. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να τα βοηθήσουμε να τα διαχειρίζονται, ώστε να μην καταλήγουν να τα εξωτερικεύουν με επιθετικότητα.
Διδάσκουμε, λοιπόν, στα παιδιά πώς να εκφράζουν με λέξεις αυτό που αισθάνονται χωρίς να προσβάλουν τους άλλους και πότε χρειάζεται να αποσύρονται για να ηρεμήσουν.
#6 συγχώρεση
Και τι γίνεται, όταν υποκύπτουμε στον θυμό, στη ζήλια ή στα δικά μας θέλω;
Όλα τα παιδιά θα κάνουν κάποιο λάθος, είτε λέγοντας κάτι είτε κάνοντας κάτι που θα πληγώσει τα συναισθήματα ενός άλλου παιδιού.
Διδάσκουμε στα παιδιά μας ότι τα λάθη είναι απαραίτητα για να εξελιχθούμε και να μάθουμε νέα πράγματα. Τους δείχνουμε τον τρόπο να ζητάνε συγνώμη και να επανορθώνουν για τα λάθη τους.
#7 εμπιστοσύνη
Τα παιδιά μας θα συναντήσουν πολλούς ανθρώπους στη ζωή τους, με άλλους Θα συνάψουν φιλίες και με άλλους όχι.
Κρίνεται απαραίτητο να διδαχθούν από εμάς ότι δε θα γίνουν όλοι οι άνθρωποι φίλοι τους ούτε όλες οι φιλίες θα διαρκέσουν για πάντα.
Πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν πότε μπορούν να επενδύσουν σε μία φιλία και πότε να απομακρυνθούν από αυτή.
Δουλεύοντας μαζί τους τις παραπάνω δεξιότητες θα τα βοηθήσουμε να εξοπλιστούν με ευγένεια, αυτοπεποίθηση και σεβασμό για τον εαυτό τους και τους άλλους, ώστε να εξερευνήσουν με θάρρος τον κόσμο της φιλίας.
Χαρά Ρ.
