Ο όρος “κρίση μέσης ηλικίας” είναι αμφιλεγόμενος.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι αποτελεί μύθο ή ότι υπάρχει μόνο σε συγκεκριμένους πολιτισμούς.
Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει μία ευκαιρία για ουσιαστική εξέλιξη και επανακαθορισμό των στόχων μας.
Καθώς ο όρος δεν έχει επίσημη διάγνωση, καθίσταται δύσκολο για τους ερευνητές να τον μελετήσουν.
Ενώ πολλοί από αυτούς διαφωνούν σχετικά με το τι συνιστά μία κρίση μέσης ηλικίας.
Συνήθως πιστεύεται ότι μία κρίση μέσης ηλικίας περιλαμβάνει τον φόβο της θνησιμότητας ή την επιθυμία μας να ξαναγίνουμε νέοι.
Mία τέτοια κρίση σηματοδοτεί την αλλαγή ταυτότητας και επηρεάζει την αυτοαντίληψη και την αυτοπεποίθησή μας.
Συχνά συνοδεύεται από αλλαγές στη διάθεση, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά μας.
Η συναισθηματική αναταραχή που βιώνουν ορισμένοι άνθρωποι στη μέση ηλικία δεν οδηγεί πάντα σε αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Πολλοί άνθρωποι μετατρέπουν την κρίση αυτή σε κάτι θετικό για τους ίδιους.
Δεν παθαίνουν όλοι οι άνθρωποι κρίση μέσης ηλικίας.
Σε κάθε περίπτωση τα συναισθήματα που βιώνει κάνεις κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας κρίσης μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά από οποιαδήποτε άλλα μπορεί να έχει βιώσει κανείς στη διάρκεια της ζωής του.
Διάφορες δημοσιευμένες μελέτες έχουν εξετάσει το ζήτημα της κρίσης μέσης ηλικίας και τα ευρήματά τους παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Αρχικά, η ηλικία εμφάνισής της διαφέρει από έρευνα σε έρευνα.
Και έτσι, το ηλικιακό φάσμα που μπορεί να εμφανιστεί είναι αρκετά ευρύ, από 30 έως 60 ετών.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η κρίση μέσης ηλικίας δεν αποτελεί πρόβλημα για ανθρώπους σε πολλά μέρη του κόσμου.
Υπάρχουν και ερευνητές που καταλήγουν ότι η έννοια της κρίσης μέσης ηλικίας είναι κοινωνική κατασκευή.
Μήπως αποτελεί μια συναισθηματική κρίση;
Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η κρίση μέσης ηλικίας θα μπορούσε να αποτελεί μια συναισθηματική κρίση.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία μία συναισθηματική κρίση ορίζεται ως η ξεκάθαρη και απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά.
Τέτοια παραδείγματα αλλαγών συμπεριφοράς μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής.
- Δραματικές αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου.
- Απώλεια ή αύξηση του βάρους.
- Έντονες αλλαγές στη διάθεση, όπως αυξημένος θυμός, ευερεθιστότητα, θλίψη ή άγχος.
- Απόκλιση από τη συνήθη ρουτίνα ή τις σχέσεις.
Υπάρχουν μερικά κοινά σημάδια στα άτομα που δηλώνουν ότι βιώνουν κρίση μέσης ηλικίας, όπως:
- Ανησυχία για το μέλλον
- Έλλειψη σκοπού
- Απώλεια νοήματος
- Αίσθημα ότι η ζωή δεν έχει εξελιχθεί όπως ελπίζαμε
- Έντονη ανάγκη να συμβαδίζουμε ή να ανταγωνιζόμαστε νεότερους
- Κρίση αυτοπεποίθησης μετά από ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή μας
Τι μπορεί να πυροδοτήσει μία κρίση μέσης ηλικίας:
Για πολλούς ανθρώπους η μέση ηλικία αποτελεί μία εποχή που οι σχέσεις και οι ρόλοι αλλάζουν.
Κάποιοι μπορεί να χρειαστεί να αρχίσουν να φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς τους, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να βιώνουν το σύνδρομο της άδειας φωλιάς, καθώς οι έφηβοί τους ετοιμάζονται να φύγουν από το σπίτι.
Δεν είναι και λίγοι αυτοί που αισθάνονται ότι η μέση ηλικία είναι μία περίοδος τύψεων.
Ας μην ξεχνάμε ότι η διαδικασία της γήρανσης γίνεται πιο εμφανής από ποτέ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Πολλά άτομα μπορεί να αναπτύξουν ασθένειες, ενώ άλλα μπορεί να αρχίσουν να παρατηρούν ότι οι σωματικές τους δυνάμεις φθίνουν.
Υπάρχουν και εκείνοι που στη μέση ηλικία αρχίζουν να προβληματίζονται έντονα.
Πώς θα ήταν άραγε η ζωή μου αν είχα πάρει διαφορετικό δρόμο;
Μήπως έπρεπε τελικά να έχω διαλέξει διαφορετικό επάγγελμα;
Είναι, βε΄΄βαια κι εκείνοι που αρχίζουν να αναπολούν έντονα τις ευτυχισμένες μέρες της πρότερης ζωής τους.
Έχει και τη θετική της όψη η κρίση μέσης ηλικίας
Μια μελέτη του 2016 που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Behavioral Development διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που βιώνουν μία κρίση ηλικίας βίωναν αντίστοιχα αυξημένη επιθυμία να γνωρίσουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους.
Η αγωνία και η αβεβαιότητα που βίωναν οι συμμετέχοντες είχαν ως αποτέλεσμα να τους οδηγήσουν στο να αναζητήσουν νέες ιδέες, νέες ευκαιρίες, να γίνουν πιο διορατικοί και πιο δημιουργικοί.
Κι άλλα καλά νέα…
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η ευτυχία έχει σχήμα U.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ευτυχία αρχίζει να μειώνεται σταδιακά στα τέλη της εφηβείας έως ότου το άτομο φτάσει στα 40 του έτη.
Η ευτυχία αρχίζει να αυξάνεται ξανά στα 50 μας χρόνια.
Πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπων που συμμετείχαν σε σχετικές έρευνες διαπίστωσαν ότι αυτή η τάση είναι αληθινή.
Υπήρξαν άτομα που ανέφεραν ότι στα 60 τους ήταν πιο ευτυχισμένοι από ποτέ.
Ενώ άλλοι επιβεβαίωσαν ότι στα 40 τους ένιωθαν σαν να είχαν εξαντλήσει την ευτυχία τους.
Φυσικά, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η ευτυχία είναι υποκειμενικό ζήτημα, το οποίο επηρεάζεται έντονα από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, καθώς και τις συνθήκες διαβίωσης του εκάστοτε ατόμου.
Συμβουλές για την κρίση της μέσης ηλικίας:
#1 Αποδεχτείτε την αλλαγή
Οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες, αλλά η αποδοχή τους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε και να αισθανόμαστε ικανοποίηση με τη νέα μας πραγματικότητα.
Για να καλλιεργήσετε συναισθηματική ανθεκτικότητα θα χρειαστεί, καταρχήν αναγνωρίσετε τα συναισθήματά σας.
Στη συνέχεια, θα πρέπει να τα επεξεργαστείτε και να προσδιορίσετε ποια από αυτά προέρχονται από γεγονότα και περιστάσεις που δεν είναι στον έλεγχο σας.
Αν για παράδειγμα αισθανόσαστε αγχωμένοι για μία κατάσταση την οποία δεν έχετε προκαλέσει και παράλληλα δεν μπορείτε να την αλλάξετε, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να την αποδεχτείτε και να στρέψετε την προσοχή σας σε πράγματα που μπορείτε εσείς να καθορίσετε.
Όταν το καταφέρετε αυτό, θα είστε σε θέση να χαράξετε νέους δρόμους και να διαχειριστείτε τις εκάστοτε προκλήσεις της ζωής σας.
#2 Διατηρήστε την αίσθηση του σκοπού
Στην πορεία της ζωής θα συμβούν αλλαγές που θα μας αποθαρρύνουν και συχνά θα αποστραγγίξουν την ενέργειά μας.
Μην αφήσετε δυσάρεστες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα ένα διαζύγιο ή την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, να καθορίσουν το νόημα τη ζωή σας.
Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να εντάξετε κάτι νέο στην καθημερινότητά σας, το οποίο θα αναζωπυρώσει την αίσθηση του σκοπού σας.
Ένα νέο χόμπι, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή η συμμετοχή σε έναν τοπικό σύλλογο μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε νέες πηγές χαράς και αισιοδοξίας και ταυτόχρονα να διευρύνει τον κοινωνικό σας κύκλο.
Μπορείτε ακόμα να ασχοληθείτε και με παλιά ενδιαφέροντα τα οποία έχετε παραμελήσει, να ταξιδέψετε, να επισκεφτείτε μουσεία ή θεματικά πάρκα και να ασχοληθείτε με τον εθελοντισμό.
Η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο μπορεί να αυξήσει την ευτυχία σας και να βελτιώσει την ψυχική σας υγεία με τρόπους που δεν μπορείτε να φανταστείτε.
#3 Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα
Η μέση ηλικία αναμφίβολα θα επιφέρει αλλαγές στο σώμα σας, στον ύπνο σας και στις διατροφικές προτιμήσεις.
Αντί να αισθάνεστε αποθαρρυμένοι από τις δυσκολίες που ενδεχομένως παρατηρείτε, αφιερώστε περισσότερο χρόνο στην ανάπτυξη και τη διατήρηση ενο΄ς υγιεινού τρόπου ζωής.
Επωφεληθείτε από τα οφέλη της γυμναστικής.
Αν οι αντοχές σας έχουν μειωθεί ή εάν δεν ήσασταν ποτέ δραστήριο άτομο, αυξήστε ή εντάξτε σταδιακά προπονήσεις.
Η άσκηση αποδεδειγμένα:
- Ακονίζει τη γνωστική λειτουργία.
- Μειώνει τον κίνδυνο άγχους και κατάθλιψης.
- Βελτιώνει τον ύπνο .
- Βοηθά στην απώλεια ή στη διαχείριση του βάρους.
- Μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου.
- Επιβραδύνει την απώλεια οστικής πυκνότητας.
- Δυναμώνει τους μυς.
Ταυτόχρονα, επαναξιολογήστε τη διατροφή σας.
Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να αντικαταστήσετε τις κακές διατροφικές συνήθειες με πιο υγιεινές.
Παράλληλα, θα πρέπει να προσέξετε τις σχέσεις σας με το φαγητό, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως οι διατροφικές διαταραχές, που προέρχονται είτε από το στρες είτε από την κακή σχέση με την εικόνα του σώματός τους.
Επίσης, κοιμηθείτε αρκετά, επτά έως εννέα ώρες κάθε βράδυ, διατηρώντας το δωμάτιό σας σκοτεινό, δροσερό και ήσυχο.
#4: Στοχαστείτε επάνω στο θέμα της μέσης ηλικίας και της γήρανσης.
Αν εστιάζετε αποκλειστικά στα αρνητικά της μέσης ηλικίας, σίγουρα θα βρείτε πολλούς λόγους για να είστε δυστυχισμένοι.
Αντί αυτού αξιοποιήστε στρατηγικές που θα μετατοπίσουν την προσοχή σας στις θετικές πτυχές της μέσης ηλικίας.
Ασκήστε ευγνωμοσύνη, αφιερώνοντας χρόνο να εκτιμήσετε τους ανθρώπους, τα γεγονότα και τα πράγματα που έχετε στη ζωή σας.
Δημιουργήστε μία λίστα με τα επιτεύγματα σας και μην ξεχάσετε να συμπεριλάβετε όλα εκείνα τα εμπόδια που έχετε ξεπεράσει μέχρι τώρα, καθώς και τους ανθρώπους που έχετε εμπνεύσει ή βοηθήσει όλα αυτά τα χρόνια.
Αφιερώστε χρόνο για να εκτιμήσετε όλα τα προηγούμενα χρόνια της ζωής σας και αποδεχτείτε ότι υπάρχει ακόμα χώρος για βελτίωση.
Πότε είναι απαραίτητη η βοήθεια σε μία τέτοια κρίση
Και ενώ κάποιοι επωφελούνται από μία τέτοια κρίση, φέρνοντας θετικές αλλαγές στη ζωή τους, κάποιοι άλλοι μπορεί να βιώσουν μία ψυχολογική κρίση που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως οποιαδήποτε άλλη συναισθηματική κρίση.
Έτσι, αν το άτομο αντιμετωπίζει ενοχλητικά συμπτώματα που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την ευημερία του, θα πρέπει να αναζητήσει τη βοήθεια ενός επαγγελματία θεραπευτή.
Ορισμένα συμπτώματα που χρήζουν επαγγελματικής βοήθειας είναι τα ακόλουθα:
- Η συναισθηματική σας αναταραχή μειώνει την ικανότητά σας να κοιμάστε ή επηρεάζει την όρεξή σας.
- Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε στη δουλειά ή νιώθετε άρρωστοι λόγω της αγωνίας σας.
- Το άγχος ή η διάθεσή σας επηρεάζει τις σχέσεις σας.
- Έχετε χάσει το ενδιαφέρον σας για δραστηριότητες και χόμπι που άλλοτε απολαμβάνατε.
Από την άλλη, μπορείτε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας και όταν είστε πρόθυμοι να κάνετε μεγάλα άλματα στη ζωή σας, έπειτα από μία κρίση μέσης ηλικίας.
Τέτοιες σημαντικές αλλαγές μπορεί να αφορούν την αλλαγή καριέρας ή τη μετακόμιση σε μία άλλη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, η θεραπεία μπορεί να είναι ευεργετική.
Ο θεραπευτής μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε την εκάστοτε μετάβαση στη ζωή μας και να θέσουμε στόχους για το μέλλον.
Χαρά Ρ.
Πηγές: verywellmind, goodtherapy, helpguide, psycnet.apa.
Διαβάστε εδώ: Ζωή με νόημα; 6 βήματα για να ανακαλύψετε το αληθινό σας πάθος
