Παρόλο που η έννοια των προσωπικών ορίων είναι απίστευτα χρήσιμη, είναι αρκετά περίπλοκο να την κατανοήσουμε.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να μάθουμε πώς λειτουργούν, καθώς τα όρια έχουν τη δύναμη αφενός να μας προστατεύουν, ώστε να μην πληγωθούμε συναισθηματικά από τους άλλους ανθρώπους αφετέρου να μας εμποδίζουν να τους πληγώσουμε εμείς.
Η Jonice Webb, Ph.D., ψυχολόγος, ομιλήτρια και συγγραφέας βιβλίων αυτοβοήθειας, προκειμένου να μας διαφωτίσει σχετικά με τα όρια και τη λειτουργία τους, απάντα σε σχετικές για αυτά:
1. Τι είναι τα προσωπικά όρια;
Είναι μια φανταστική γραμμή που σας περικυκλώνει.
Είναι ένα προστατευτικό φράγμα που φιλτράρει και εμποδίζει την αρνητικότητα, την πίεση ή κάποιο τραύμα να σας βλάψει.
2. Πόσα όρια χρειαζόμαστε;
Χρειάζεστε ακριβώς δύο.
Φανταστείτε δύο ομόκεντρους κύκλους να σας περιβάλλουν, ο ένας μέσα στον άλλο.
Ο εσωτερικός κύκλος φιλτράρει αυτά που δίνετε στους άλλους και σας εμποδίζει να τους βλάψετε συναισθηματικά.
Ο εξωτερικός φιλτράρει και μπλοκάρει πιθανές αρνητικές εμπειρίες που έρχονται σε μας από άλλους ανθρώπους.
3. Γιατί είναι χρήσιμα τα όρια;
Σας κάνουν λιγότερο ευάλωτους στα συναισθήματα, τις παρορμήσεις, την κακή διάθεση ή τις βλαβερές πράξεις άλλων ανθρώπων.
Σας δίνουν την αίσθηση ότι είστε δυνατοί και ασφαλείς.
Σας εμποδίζουν, επίσης, να ξεσπάτε άσκοπα σε άλλους ανθρώπους, όταν είστε θυμωμένοι ή πληγωμένοι.
4. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός υγιούς ορίου;
Ένα υγιές όριο δεν είναι στατικό.
Είναι μεταβλητό και προσαρμόσιμο στην εκάστοτε κατάσταση.
Μπορεί να είναι ανοιχτό ή κλειστό, σταθερό σε ορισμένες περιπτώσεις, αδιαπέραστο σε άλλες ή μαλακό και πορώδες- ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου.
Σε κάθε περίπτωση ένα υγιές όριο είναι υπό τον έλεγχό σας.
5. Πότε μπορεί να πάνε στραβά τα όρια;
Μπορεί να είναι ανύπαρκτα, πολύ αδύναμα ή πολύ άκαμπτα.
Τα υπερβολικά αδύναμα όρια δε φιλτράρουν αρκετά, με αποτέλεσμα να είστε πολύ ευάλωτοι.
Τα υπερβολικά άκαμπτα όρια φιλτράρουν πάρα πολλά από αυτά που έρχονται και πάρα πολλά από αυτά που βγαίνουν, με αποτέλεσμα να σας απομονώνουν από τους άλλους ανθρώπους.
6. Ποια σημάδια μαρτυρούν ότι τα όρια κάποιου δε λειτουργούν;
- Τα συναισθήματά σας πληγώνονται πολύ συχνά ή πολύ εύκολα, μερικές φορές κι από άτομα που δε γνωρίζετε.
- Διστάζετε να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, γιατί φοβάστε ότι μπορεί να πληγώσετε κάποιον.
- Έχετε πολλούς τοξικούς ανθρώπους στη ζωή σας.
- Σας είναι πολύ πιο εύκολο να δώσετε παρά να λάβετε.
- Δυσκολεύεστε να μιλήσετε για τον εαυτό σας στους φίλους και τις σχέσεις σας.
7. Πού οφείλονται τα ανεπαρκή όρια;
Οι συναισθηματικές δεξιότητες είναι τα δομικά στοιχεία από τα οποία φτιάχνονται τα όρια.
Όταν μεγαλώνεις σε μια οικογένεια που καλλιεργεί υγιείς συναισθηματικές δεξιότητες, μαθαίνεις πώς να αποδέχεσαι, να κατανοείς και να διαχειρίζεσαι τόσο τα δικά σου συναισθήματα όσο και τα συναισθήματα των άλλων.
Αυτό σας εξοπλίζει με τις δεξιότητες που χρειάζεστε για να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας και να εκφράζεστε με τρόπο που να μπορούν οι άλλοι να σας κατανοήσουν.
Αυτές οι πολύτιμες δεξιότητες επιτρέπουν στα όριά σας να λειτουργούν και να ανταποκρίνονται υπό τον έλεγχό σας.
Δυστυχώς, όμως, ισχύει και το αντίθετο.
Εάν η οικογένειά σας αγνόησε τα συναισθήματά σας ή τα αντιμετώπισε ως άβολα ή επαχθή (συναισθηματική παραμέληση της παιδικής ηλικίας ), πιθανότατα αποκλείσατε κι εσείς τα συναισθήματά σας.
Έτσι, όχι μόνο δεν καταφέρατε να μάθετε τις συναισθηματικές δεξιότητες πάνω στις οποίες θα έπρεπε να χτιστούν τα όρια στην παιδική σας ηλικία, αλλά αποτύχατε να τα μάθετε και στην ενήλικη ζωή εξαιτίας των καταπιεσμένων συναισθημάτων σας.
8. Πώς μπορεί ένα άτομο να βελτιώσει τα όριά του;
Μπορείτε να ξεκινήσετε κάνοντας μια συνειδητή προσπάθεια να παρατηρήσετε, να αποδεχτείτε και να εκτιμήσετε τα συναισθήματά σας.
Εφόσον το κάνετε αυτό, θα αρχίσετε να θεραπεύετε τη συναισθηματική παραμέλησης της παιδικής σας ηλικίας.
Βαδίζοντας σε αυτό το μονοπάτι, θα μάθετε να αναγνωρίζετε και να αντιμετωπίζετε όλο και περισσότερα μπλοκαρισμένα συναισθήματά σας.
Στη συνέχεια, θα εκπαιδευτείτε πώς να κατανοείτε και να διαχειρίζεστε αυτά τα συναισθήματα, καθώς και τις συναισθηματικές δεξιότητες που θα αποτελέσουν την ασπίδα προστασίας σας, τα όριά σας, δηλαδή.
9. Υπάρχει κάποια άσκηση ή τεχνική για να χτίσετε όρια;
Ναι, η οπτικοποίηση υγιών ορίων μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμησή τους.
Ας δούμε πώς γίνεται…
Κλείστε τα μάτια σας.
Τώρα οραματιστείτε τον εαυτό σας στο κέντρο να περιβάλλεται από δύο κύκλους, ο ένας μέσα στον άλλο.
Οραματιστείτε από ποιο υλικό θα θέλατε να είναι φτιαγμένα τα όριά σας. Μπορεί να είναι οτιδήποτε σας αρέσει.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
Πλαστική ύλη
Πλεξιγκλάς
Γυαλί
Φράκτης
Τάφρος
Τούβλα
Μουσικές νότες
Βράχοι
Σκυρόδεμα
Λουλούδια
Ξύλο
Υφασμα
Δέρμα
Κύματα στον ωκεανό
Αλυσίδα
Σύρμα
Ατσάλι
Οραματιστείτε με κάθε λεπτομέρεια τα εσωτερικά και εξωτερικά σας όρια. Τι πάχος και τι χρώμα έχουν;
Φανταστείτε τον εαυτό σας να κάνει κάθε όριο πολύ δυνατό και αδιαπέραστο.
Τώρα φανταστείτε ότι τα κάνετε ευέλικτα.
Έπειτα, ανοίξτε κάθε όριο και μετά κλείστε το ξανά.
Μείνετε για λίγο μέσα στα κλειστά σας όρια, βιώνοντας για λίγο την ασφάλεια, την προστασία και τη δύναμη που έχετε όταν βρίσκεστε μέσα σε αυτά.
Μόνο όταν έχετε μια ξεκάθαρη εικόνα του εαυτού σας μέσα στα όριά σας-με πλήρη έλεγχο πάνω τους- τα έχετε διαμορφώσει.
Είστε έτοιμοι να τα χρησιμοποιήσετε.
Αρχίστε αυτή τη στιγμή να εκτιμάτε τα συναισθήματά σας, παρατηρήστε τα και αποδεχτείτε τα κάθε μέρα όλο και πιο πολύ.
Διαβείτε αυτό το μονοπάτι για να θεραπεύσετε οποιαδήποτε συναισθηματική παραμέληση μπορεί να έχετε βιώσει στην παιδική σας ηλικία.
Οραματιστείτε τα όριά σας όσο πιο συχνά μπορείτε.
Σε κάθε δυσκολία, να ξέρετε ότι είναι εκεί για να σας βοηθήσουν.
Φανταστείτε τα να σας περιβάλλουν και να σας προστατεύουν.
Συνεχίστε τη ζωή σας γνωρίζοντας ότι είστε προστατευμένοι, συνδεδεμένοι και ασφαλείς.
Διαβάστε ακόμη: 10 πράγματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε στα όνειρά σας σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχολογίας
Μήπως η ευαισθησία είναι ευλογία;
Γιατί να προσπαθήσεις να γίνεις καλύτερος άνθρωπος και 9 τρόποι να το πετύχεις
