Η έρευνα για τη δημιουργικότητα έχει αναπτυχθεί κυρίως τα τελευταία 60 χρόνια με διαφορετικό βέβαια τρόπο από αυτόν που αξιοποιείται στις μελέτες για τη μνήμη ή την προσοχή.
Ενώ οι λειτουργίες αυτές μπορούν να μελετηθούν στο εργαστήριο με ειδικές δοκιμασίες, είναι δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο με τη δημιουργικότητα, επειδή δεν είναι δυνατόν να εκφραστεί “κατ’ εντολή” σε μια εργαστηριακή δοκιμασία.
Πού βρίσκεται η δημιουργικότητα στον εγκέφαλο;
Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε στο άρθρο της Barbara Boretti, η δημιουργικότητα θεωρούνταν αρχικά λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου, οπότε η βασική ιδέα ήταν ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κυρίως το δεξιό ημισφαίριο, ενώ οι ορθολογικοί και λιγότερο δημιουργικοί άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κυρίως το αριστερό ημισφαίριο.
Αυτή η θεωρία βρισκόταν επί μακρόν στο επίκεντρο των κυρίαρχων πεποιθήσεων σχετικά με το θέμα, αλλά σήμερα φαίνεται υπερβολικά απλοϊκή, δεδομένης της πολυπλοκότητας του εγκεφάλου.
Η εφαρμογή ορισμένων τεχνικών νευροαπεικόνισης στη μελέτη της δημιουργικότητας έδειξε τη συμμετοχή του προμετωπιαίου φλοιού στη διαμόρφωση της αποκλίνουσας σκέψης (Folley-Park, 2005- Dietrich-Kanso, 2010).
Συγκεκριμένα, οι περιοχές που εμπλέκονται σε αυτή τη φάση ήταν η δεξιά περιοχή του κοιλιακού τμήματος (Goel-Vartanian, 2005) και η αριστερή (Chavez-Eakle et al., 2007).
Δεν φαίνεται να υπάρχει ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των ερευνητών ως προς το ποιες ακριβώς περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται στη δημιουργική διαδικασία.
Ωστόσο, είναι αρκετά σαφές ότι εμπλέκεται ο προμετωπιαίος φλοιός, αν και δεν είναι ακόμη γνωστό σε ποιο βαθμό.
Όταν ο άνθρωπος εισέρχεται σε οποιαδήποτε μορφή δημιουργικής διαδικασίας, ενεργοποιείται μεγάλος αριθμός εγκεφαλικών περιοχών.
Οι ίδιες εγκεφαλικές περιοχές είναι αυτές που ενεργοποιούνται, επίσης, σε πολλές “συνηθισμένες” γνωστικές διαδικασίες (π.χ. μνήμη, προσοχή, έλεγχος, παρακολούθηση της απόδοσης).
Οι μελέτες αυτές υποδηλώνουν επομένως ότι η δημιουργικότητα μπορεί να θεωρηθεί προϊόν μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ “συνηθισμένων” γνωστικών διεργασιών και του συναισθήματος.
Σε κάθε περίπτωση είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι η δημιουργικότητα παίζει κρυφτό στις εσοχές του εγκεφάλου μας και ότι δεν επιτρέπει στον εαυτό της να οριστεί και να “εγκλωβιστεί”.
Η ντοπαμίνη θα μπορούσε να είναι το μόριο της δημιουργικότητας
Υπάρχουν μελέτες που έγιναν σε ασθενείς με Πάρκινσον και φαίνεται να δείχνουν ότι η ντοπαμίνη παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργικότητα.
Η ντοπαμίνη είναι μια χημική ουσία που εμπλέκεται κυρίως στον έλεγχο των συναισθημάτων και των παρορμήσεων, καθώς και στις φυσιολογικές κινητικές λειτουργίες.
Η ουσία αυτή, η οποία είναι ανεπαρκής στους ασθενείς με Πάρκινσον, όταν αυξάνεται μέσω της επίδρασης ντοπαμινεργικών φαρμάκων προκαλεί αύξηση της δημιουργικής παραγωγής.
Το 2001, οι Scrag και Trimble συνέλεξαν δεδομένα για έναν ασθενή με Πάρκισον, ο οποίος άρχισε να γράφει ποίηση υψηλής ποιότητας κατά τους πρώτους μήνες λήψης του ντοπαμινεργικού φαρμάκου.
Το 2006, ο Walker και οι συνεργάτες του ανέφεραν αύξηση της παραγωγικότητας στην περίπτωση ενός καλλιτέχνη, στον οποίο χορηγήθηκαν ντοπαμινεργικά φάρμακα.
Οι παρατηρήσεις αυτές αποτέλεσαν το έναυσμα για περαιτέρω παρατηρήσεις και μελέτες σχετικά με τη σχέση δημιουργικότητας-ντοπαμίνης.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν: Τι είναι η μέθοδος της «γκρι πέτρας»;
Όταν χάνουμε κάποιον, ο εγκέφαλός μας παλεύει να επανασχεδιάσει τον νευρωνικό του χάρτη
Αγκαλιάζοντας τη σκοτεινή πλευρά της ζωής
Comments are closed.