Ο αυτισμός (ASD) παραμένει μια από τις πιο συζητημένες και παρεξηγημένες νευροαναπτυξιακές καταστάσεις.
Πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με τη χρήση της παρακεταμόλης στην εγκυμοσύνη, αλλά και παλιότερες συζητήσεις γύρω από τα εμβόλια, έχουν προκαλέσει σύγχυση σε πολλές οικογένειες.
Παρακάτω η καθηγήτρια Κατερίνα Σταυροπούλου μέσα από άρθρο της στο psychologytoday.com απαντά σε επτά βασικές ερωτήσεις.
# 1. Γιατί είναι σημαντική η συζήτηση γύρω από την παρακεταμόλη και τον αυτισμό;
Ο αυτισμός αφορά οικογένειες ανεξάρτητα από πολιτικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις.
Η κατανόηση των επιστημονικών δεδομένων –τι γνωρίζουμε, τι όχι, και τι παραμένει υπό διερεύνηση- μπορεί να βοηθήσει γονείς και φροντιστές να πάρουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις.
# 2. Προκαλεί η παρακεταμόλη αυτισμό;
Όχι. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν «συσχετίσεις» ανάμεσα στη χρήση παρακεταμόλης στην εγκυμοσύνη και την εμφάνιση αυτισμού, αλλά «όχι αιτιώδη σχέση».
Επίσης:
- Ορισμένες μελέτες έχουν βρει μικρή αύξηση του κινδύνου, άλλες όχι.
- Έρευνα στη Σουηδία (2024) με 2,5 εκατ. παιδιά έδειξε ότι η διαφορά κινδύνου ήταν μόλις 0,09% και εξαφανιζόταν όταν λαμβάνονταν υπ’ όψιν γενετικοί παράγοντες.
- Ανασκόπηση (2025) 46 μελετών κατέληξε ότι απαιτείται «ισορροπημένη προσέγγιση» και όχι απόλυτη απαγόρευση χρήσης.
Η ασφαλέστερη σύσταση είναι: «χρήση μόνο όταν είναι απαραίτητο, στη μικρότερη δυνατή δόση και πάντα με ιατρική καθοδήγηση».
# 3. Γιατί είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε τη «συσχέτιση» από την «αιτιότητα»;
Το ότι δύο φαινόμενα εμφανίζονται μαζί δεν σημαίνει ότι το ένα προκαλεί το άλλο.
Παράδειγμα: οι πωλήσεις παγωτού και οι επιθέσεις από καρχαρίες αυξάνονται ταυτόχρονα – όχι επειδή το ένα προκαλεί το άλλο, αλλά επειδή και τα δύο συνδέονται με τον ζεστό καιρό.
Στην περίπτωση της παρακεταμόλης, οι μελέτες δεν μπορούν να ξεχωρίσουν πλήρως τα πιθανά αποτελέσματα του φαρμάκου από τα αποτελέσματα του ίδιου του πυρετού ή της λοίμωξης για τα οποία λαμβάνεται.
# 4. Προκαλούν τα εμβόλια αυτισμό;
Όχι. Το θέμα έχει μελετηθεί εκτενώς και τα αποτελέσματα είναι σαφή: «δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό».
Μεγάλη μελέτη (2015) σε 95.727 παιδιά έδειξε ότι ο εμβολιασμός με MMR δεν σχετίζεται με αυτισμό, ακόμη και σε παιδιά που είχαν αδέρφια με ASD.
Μελέτη στη Δανία (2019) με 650.943 παιδιά επιβεβαίωσε το ίδιο.
Η επιστήμη είναι σαφής: τα εμβόλια είναι ασφαλή και δεν ευθύνονται για τον αυτισμό.
# 5. Μπορεί το φυλλικό οξύ να «θεραπεύσει» τον αυτισμό;
Το φυλλικό οξύ φαίνεται να βοηθάει παιδιά με «εγκεφαλική ανεπάρκεια φυλλικού οξέος (CFD)», μια κατάσταση που συνδέεται με ορισμένα περιστατικά αυτισμού.
Κλινικές δοκιμές έδειξαν μικρές βελτιώσεις σε συμπτώματα (π.χ. επικοινωνία, κοινωνικές δεξιότητες).
Η θεραπεία φαίνεται πιο αποτελεσματική σε παιδιά με υψηλά επίπεδα αντισωμάτων που εμποδίζουν τον μεταβολισμό του φυλλικού οξέος.
Ωστόσο, δεν θεραπεύει ούτε «αντιστρέφει» τον αυτισμό. Τα οφέλη είναι περιορισμένα και απαιτείται περισσότερη έρευνα.
# 6. Πώς επηρεάζουν οι ασαφείς ισχυρισμοί το κοινό;
Ο αυτισμός είναι πολύπλοκος και έχει πολλές πιθανές αιτίες (γενετικοί, περιβαλλοντικοί και βιολογικοί παράγοντες).
Όταν παρουσιάζεται ένας μοναδικός «ένοχος», αυτό μπορεί να τρομάξει τις μέλλουσες μητέρες ή να μπερδέψει τους γονείς.
Είναι σημαντικό οι οικογένειες να συζητούν με τους γιατρούς τους και να βασίζονται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες.
# 7. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από παρανοήσεις γύρω από τον αυτισμό;
Ο αυτισμός είναι φάσμα:
- Περίπου 40% των διαγνώσεων έχουν διανοητική αναπηρία.
- Περίπου 36% έχουν μέσο ή υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης.
- Οι υπόλοιποι βρίσκονται κάπου στο ενδιάμεσο.
Οι γενικεύσεις και οι ισχυρισμοί περί «θεραπείας» αυξάνουν το στίγμα. Η προσέγγιση της «νευροδιαφορετικότητας» τονίζει ότι κάθε εγκέφαλος είναι μοναδικός και αξίζει σεβασμό.
Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να βοηθούν τα άτομα να αναπτύξουν δεξιότητες που τα υποστηρίζουν στην καθημερινότητα (π.χ. επικοινωνία, κοινωνική ένταξη), χωρίς να προσπαθούν να «εξαλείψουν» την ταυτότητά τους.
# Συμπέρασμα
Η συζήτηση για την παρακεταμόλη, τα εμβόλια και τον αυτισμό συχνά δημιουργεί ανησυχίες.
Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν:
- Η παρακεταμόλη δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί αυτισμό – χρειάζεται προσεκτική χρήση στην εγκυμοσύνη.
- Τα εμβόλια δεν προκαλούν αυτισμό – είναι ασφαλή και απαραίτητα.
- Το φυλλικό οξύ μπορεί να βελτιώσει συμπτώματα σε ορισμένα παιδιά με αυτισμό, αλλά δεν αποτελεί θεραπεία για τον αυτισμό.
Η ενημέρωση, η αποφυγή υπεραπλουστεύσεων και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα είναι τα κλειδιά για μια πιο ουσιαστική κατανόηση του αυτισμού.
Ίσως σε ενδιαφέρουν κι αυτά:
Χάρις Καρνέζη: Συνδύασε το θέατρο με τον αυτισμό και μιλά γι’ ΄αυτό στο imethexis.gr
Tony Attwood: Γιατί ο ειδικός στον αυτισμό αποθέωσε τη χώρα μας;
Comments are closed.