Η έλλειψη φίλων μπορεί να αποτελέσει πολύ οδυνηρή και επώδυνη εμπειρία για τα παιδιά για αυτό οι γονείς χρειάζεται να τους παρέχουν επιπλέον υποστήριξη, προκειμένου να τα ενθαρρύνουν να συνδεθούν με άλλα παιδιά, να δημιουργήσουν υγιείς φιλίες και να βιώσουν το αίσθημα του ανήκειν.
Πώς όμως θα τα βοηθήσουμε να εξερευνήσουν τον κοινωνικό κόσμο της φιλίας;
#1 Αναγνώριση
Σε μία πρώτη φάση θα πρέπει να αναγνωρίσουμε αν το παιδί μας δυσκολεύεται να κάνει φίλους.
Με βασική προϋπόθεση ότι το παιδί συμμετέχει σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, όπως για παράδειγμα το σχολείο ή κάποια εξωσχολική δραστηριότητα, υπάρχουν κάποια σημάδια τα οποία μαρτυρούν τη δυσκολία του αυτή:
- Το παιδί δε δείχνει ενδιαφέρον για τους συνομηλίκους του και προτιμά να απομονώνεται.
- Το παιδί δείχνει ενδιαφέρον για τους συνομηλίκους του, αλλά δεν καταφέρει να ενταχθεί σε παρέες.
- Το παιδί δέχεται bullying.
- Το παιδί δεν έχει αναπτύξει τις κατάλληλες κοινωνικές δεξιότητες και για αυτό δυσκολεύεται στο να οριοθετηθεί και συχνά ενοχλεί άλλα παιδιά.
Εφόσον, έχουμε επιβεβαιώσει κάποια από αυτά τα σημάδια, είτε με δική μας παρατήρηση είτε με στοιχεία που έχουμε αντλήσει από τη συνάντησή μας με τον δάσκαλο ή τον προπονητή του παιδιού μας, εφαρμόζουμε τα εξής:
#2 Συζήτηση
Αντί να κατηγορήσουμε τα άλλα παιδιά και το εκάστοτε σύστημα, συζητάμε με το παιδί μας:
- Ποιος είναι ο ορισμός της φιλίας.
- Ποια στοιχεία πρέπει να έχει κάποιος για να είναι καλός φίλος.
- Τι θα ήθελε να είχε ο φίλος του, ώστε να μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα.
Χρειάζεται υπομονή και προσπάθεια για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν τις δεξιότητες είναι σημαντικό να διερευνήσουμε το πώς αισθάνεται το παιδί σχετικά με τη φιλία προκειμένου να δουλέψουμε μαζί του.
Μαθαίνουμε στα παιδιά πώς να συζητούν.
Ναι, όσο αυτονόητο κι αν θεωρείται αυτό, υπάρχουν πολλά παιδιά τα οποία δεν έχουν αναπτύξει καλές δεξιότητες συζήτησης.
Εμείς ερχόμαστε εδώ, προκειμένου να καλύψουμε αυτό το κενό, δείχνοντάς τους πώς να ξεκινούν, αλλά και να διατηρούν συζητήσεις με άλλα παιδιά.
Τους μαθαίνουμε να κάνουν ερωτήσεις του τύπου “ποιο είναι το αγαπημένο σου παιχνίδι;”, ” τι σου αρέσει να κάνεις περισσότερο στον ελεύθερό σου χρόνο;”.
Παίζουμε μαζί τους παιχνίδια ρόλων, ώστε να τα βοηθήσουμε να εξασκήσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες.
Παράλληλα, τα βοηθάμε να γίνουν καλοί ακροατές, δείχνοντας εμείς οι ίδιοι ενδιαφέρον για όσα επιθυμούν να μοιραστούν μαζί μας.
#3 Ενσυναίσθηση
Εξηγούμε ότι είναι πολύ σημαντικό, πέρα από το να ακούμε τους άλλους, να δείχνουμε συμπάθεια και συμπόνια για αυτούς.
Ιδιαίτερα η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης κρίνεται σημαντική, αφού η ίδια αποτελεί την επιτομή της φιλίας.
Τους μαθαίνουμε πώς να αναγνωρίζουν ότι ένας άλλος άνθρωπος περνάει μία δύσκολη στιγμή και τα βοηθάμε να δείχνουν την καλοσύνη τους. Για παράδειγμα, εάν ένας φίλος τους είναι άρρωστος, τα ενθαρρύνουμε να φτιάξουν μία ζωγραφιά για εκείνον.
#4 Δεξιότητες φιλίας
Στη συνέχεια, του διδάσκουμε τις κοινωνικές δεξιότητες της φιλίας, δηλαδή πώς γνωρίζει κανείς νέους φίλους, πώς εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για αυτούς και πως ελέγχει τα συναισθήματά του.
Μία καλή μέθοδος αποτελεί η εξάσκηση με άλλα μέλη της οικογένειας, όπως για παράδειγμα με έναν αδελφό ή κάποιον γονέα.
Διαβάστε εδώ 7 δεξιότητες φιλίας να διδάξετε στο παιδί σας
#5 Προσδοκίες
Από τη στιγμή που το παιδί θα αισθανθεί άνετα να συνάψεις οι φιλικές σχέσεις θα πρέπει να το διδάξουμε τι θα πρέπει να περιμένει από τους καινούργιους του φίλους και τι πρέπει να κάνει με σκοπό να τους διατηρήσει.
Τι σημαίνει αυτό;
Θα πρέπει να προετοιμάσουμε το παιδί ότι θα έρθει αντιμέτωπο ορισμένες φορές με συμπεριφορές του τύπου “δε θέλω να είμαστε πια φίλοι ή δε θέλω να παίξουμε”.
Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε στο παιδί ότι οι φιλίες μεταλλάσσονται ή και αλλάζουν με το χρόνο.
Καθώς η ηλικία αυξάνεται και τα ενδιαφέρονται αλλάζουν, αντίστοιχα αλλάζουν και τα ενδιαφέροντά που μοιραζόμαστε με τους άλλους.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας νέος φίλος μπορεί για παράδειγμα να ξεκινήσει μία νέα δραστηριότητα και κατά αυτό τον τρόπο να περνάει λιγότερο χρόνο με το παιδί μας.
Σε αυτή την περίπτωση το παιδί δε θα πρέπει να αισθανθεί ματαίωση, αλλά να δεχτεί τέτοιου είδους συμπεριφορές ως απολύτως φυσιολογικές και αντί να νιώσει απομονωμένο να το εκλάβει ως ευκαιρία να συνάψει νέες φιλίες.
#6 Συμμετοχή σε ομάδες
Εφόσον έχουμε προετοιμάσει το παιδί μας ψυχολογικά και συναισθηματικά για τα σημαντικά πράγματα που πρέπει να έχει κατά νου, όταν εισέρχεται σε μία φιλική σχέση, είναι σημαντικό σύμφωνα με τους Ryzin και συν. (2018) να το ενθαρρύνουμε να συμμετέχει σε διάφορες ομάδες.
Για παράδειγμα ένα άθλημα ή κάποια άλλη εξωσχολική δραστηριότητα μπορεί να σταθεί η αφορμή, προκειμένου να συναντήσει παιδιά τα οποία έχουν αντίστοιχα ταλέντα και ενδιαφέροντα και να ξεκινήσει νέες φιλίες.
Οι δραστηριότητες που μπορεί να συμμετέχει το παιδί μας είναι ανεξάντλητες.
Υπάρχουν παιδιά που έχουν έφεση στον αθλητισμό, επομένως θα επιλέξουμε ένα ομαδικό άθλημα όπως το ποδόσφαιρο ή το βόλεϊ.
Άλλα πάλι είναι πιο ντροπαλά και προτιμούν περισσότερο πνευματικές δραστηριότητες όπως για παράδειγμα μία ομάδα δημιουργικής γραφής, μία λέσχη ανάγνωσης, μαθήματα ζωγραφικής ή χορωδία.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι έχουμε προσφέρει στο παιδί τη δυνατότητα να συμμετέχει σε κοινωνικές ομάδες με παιδιά με τα οποία μοιράζεται παρόμοια ενδιαφέροντα.
#7 Έπαινος
Είναι σημαντικό να επαινούμε τα παιδιά μας, όταν βλέπουμε να χρησιμοποιούν τις κοινωνικές δεξιότητες της φιλίας, καθώς ο έπαινος τα ενθαρρύνει να τις εφαρμόσουν και σε άλλα κοινωνικά πλαίσια, όπως το σχολείο.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν πιέζουμε το παιδί. Αντιθέτως το βοηθάμε να ανακαλύψει τα ενδιαφέροντά του και του δίνουμε τον χρόνο να δημιουργήσει κατάλληλες φιλίες.
Χαρά Ρ.
