Άπλυτα πιάτα στον νεροχύτη, καθαρά ρούχα μπερδεμένα με βρώμικα στο πάτωμα, ανοιγμένοι φάκελοι πάνω στο γραφείο, και ίσως ένα ξεχασμένο περιτύλιγμα κάτω από τον καναπέ. Αν αυτή η εικόνα σου φαίνεται γνώριμη, δεν είσαι ο μόνος.
Στην πραγματικότητα, πολύ λίγοι άνθρωποι ζουν σε έναν χώρο απόλυτα τακτοποιημένο και «instagram-ικό». Και ενώ πολλοί συνδέουν την ακαταστασία με τεμπελιά ή αδιαφορία, οι ειδικοί εξηγούν ότι υπάρχουν πολλοί –και συχνά απρόσμενοι– λόγοι πίσω από αυτή τη συμπεριφορά.
Από νευροβιολογικούς παράγοντες έως ψυχολογικές καταστάσεις και φάσεις ζωής, το χάος στο σπίτι μπορεί να λέει πολλά περισσότερα απ’ ό,τι νομίζεις.
Ας δούμε τους πιο συχνούς λόγους πίσω από την ακαταστασία:
1. Ίσως έχεις ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
Η δυσκολία στην οργάνωση είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ. Οι άνθρωποι με ΔΕΠΥ συχνά δυσκολεύονται να σχεδιάσουν, να ξεκινήσουν ή να ολοκληρώσουν μια δραστηριότητα.
Εύκολα αποσπώνται, ξεχνούν μικρά βήματα της ρουτίνας τους και αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο του χώρου τους.
Όπως εξηγούν οι ψυχολόγοι, το πρόβλημα δεν είναι θέμα θέλησης αλλά τρόπου λειτουργίας του εγκεφάλου: η μνήμη εργασίας και οι εκτελεστικές λειτουργίες δυσκολεύονται να συντονιστούν.
Έτσι, τα «κλειδιά στο τραπεζάκι», τα «ρούχα στην καρέκλα» και τα «χαρτιά παντού» γίνονται επαναλαμβανόμενα μοτίβα.
2. Ίσως βιώνεις κατάθλιψη ή άγχος
Η κατάσταση του σπιτιού μας αντικατοπτρίζει συχνά τη συναισθηματική μας κατάσταση. Όταν νιώθουμε εξάντληση, απογοήτευση ή ψυχική πίεση, η ενέργεια για οργάνωση απλώς… εξαφανίζεται.
Η κατάθλιψη μειώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επιβράβευση, καθιστώντας ακόμη και τις πιο απλές δραστηριότητες κουραστικές.
Αντίστοιχα, το άγχος κάνει δύσκολη τη συγκέντρωση και την προτεραιοποίηση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο μεταξύ ψυχικής έντασης και φυσικής ακαταστασίας.
Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι τα ακατάστατα σπίτια σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης – της ορμόνης του στρες.
3. Ίσως περνάς μια δύσκολη περίοδο ή μετάβαση
Μεγάλες αλλαγές στη ζωή –πως η μετακόμιση, ο γάμος, το διαζύγιο, η γέννηση ενός παιδιού ή οι ορμονικές αλλαγές– μπορούν προσωρινά να αποδιοργανώσουν ακόμα και τους πιο τακτικούς ανθρώπους.
Όταν η προσαρμογή απαιτεί ενέργεια, η προτεραιότητα μετατοπίζεται: η επιβίωση έρχεται πριν την τάξη. Είναι φυσιολογικό να «ξεφύγει» λίγο ο χώρος μας σε τέτοιες φάσεις.
4. Μπορεί να δυσκολεύεσαι να αποχωριστείς πράγματα
Για κάποιους ανθρώπους, το ξεκαθάρισμα δεν είναι απλή δουλειά – είναι συναισθηματική διαδικασία. Αντικείμενα που θυμίζουν πρόσωπα, ταξίδια ή σημαντικές στιγμές, ενεργοποιούν συναισθήματα που κάνουν δύσκολο τον αποχωρισμό. Το αποτέλεσμα; Αναμνήσεις παντού – και λίγος χώρος για το παρόν.
5. Μπορεί να έχεις πιο χαλαρή προσωπικότητα
Η τάση για οργάνωση συνδέεται και με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας.
Οι άνθρωποι με υψηλή «συνειδητότητα» (conscientiousness) είναι πιο πειθαρχημένοι, ενώ όσοι έχουν χαμηλότερα επίπεδα τείνουν να είναι πιο χαλαροί και λιγότερο ενοχλημένοι από το χάος.
Δεν σημαίνει ότι είναι «χειρότεροι» απλώς ότι η τάξη δεν έχει για όλους την ίδια σημασία.
6. Ίσως απλώς δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις
Η αναβλητικότητα και η αναποφασιστικότητα συχνά κρύβονται πίσω από τη συσσώρευση αντικειμένων.
Όταν δεν μπορείς να αποφασίσεις τι να κρατήσεις και τι να πετάξεις, απλώς… τα κρατάς όλα. Το αποτέλεσμα είναι ένας χώρος γεμάτος «θα δω αργότερα».
Πότε η ακαταστασία γίνεται πρόβλημα;
Το να έχεις λίγο χάος γύρω σου είναι απολύτως φυσιολογικό. Όμως αν αρχίζει να σε αγχώνει, να επηρεάζει τη λειτουργικότητά σου ή τις σχέσεις σου, ίσως χρειάζεται προσοχή.
Οι ειδικοί προτείνουν να παρατηρείς:
- Αν το χάος σε δυσκολεύει στην καθημερινότητα (π.χ. αργείς γιατί δεν βρίσκεις πράγματα)
- Αν νιώθεις ενοχές ή άγχος όταν κοιτάς τον χώρο σου
- Αν αποφεύγεις να καλέσεις κόσμο επειδή ντρέπεσαι για το σπίτι σου
Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να βοηθήσει ένας επαγγελματίας οργανωτής ή ψυχολόγος — ειδικά αν υποψιάζεσαι ότι πίσω από το χάος κρύβεται κάτι βαθύτερο, όπως άγχος, ΔΕΠΥ ή κατάθλιψη.
Τελικά…
Η τάξη δεν είναι μέτρο αξίας ούτε τεμπελιάς. Είναι αντανάκλαση του τρόπου που ζούμε, σκεφτόμαστε και νιώθουμε. Και, όπως ακριβώς η ζωή, άλλοτε είναι οργανωμένη κι άλλοτε όχι.
Το ζητούμενο δεν είναι η τελειότητα, αλλά η φροντίδα – για τον χώρο, αλλά κυρίως για τον εαυτό μας.
Ίσως σε ενδιαφέρουν κι αυτά:
5 λόγοι για τους οποίους οι εξαιρετικά ευφυείς άνθρωποι έχουν συχνά ακατάστατο σπίτι
Με πληροφορίες από το huffpost.com
Comments are closed.