Ζούμε σε έναν κόσμο που δεν σταματά ποτέ. Εργασία, υποχρεώσεις, ειδήσεις, κοινωνικά δίκτυα – ένας αδιάκοπος θόρυβος που μας κρατά συνδεδεμένους με τα πάντα, εκτός από τον εαυτό μας.
Μπορεί να λες πως «είσαι καλά», να λειτουργείς μηχανικά, να πιάνεις τον εαυτό σου να «αναισθητοποιείται» με δουλειά, φαγητό, αλκοόλ ή ατελείωτο scroll στο κινητό.
Κι όμως, πίσω από αυτή τη φαινομενική «κανονικότητα», μπορεί να κρύβεται μια ψυχική κόπωση που απλώς δεν έχεις προλάβει να παρατηρήσεις.
Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Dr. Urszula Klich, η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο βήμα προς την ισορροπία.
«Η αυτογνωσία μάς επιτρέπει να εντοπίσουμε νωρίς το στρες ή τη συναισθηματική αστάθεια και να προσαρμοστούμε εγκαίρως», εξηγεί.
Είναι, με άλλα λόγια, η «συναισθηματική μας γλώσσα» – η ικανότητα να αναγνωρίζουμε τι νιώθουμε και γιατί.
Πώς να καταλάβεις πού βρίσκεσαι
Δεν χρειάζεται ειδική εξέταση για να αξιολογήσεις την ψυχική σου κατάσταση. Ξεκίνα απλά, με προσοχή στην καθημερινότητά σου.
Παρατήρησε πώς αντιδράς μέσα στη μέρα, πώς κοιμάσαι, πώς τρως, πόσο αντέχεις. Μπορείς να κρατήσεις ημερολόγιο συναισθημάτων ή να μιλήσεις με έναν ειδικό.
Ακόμη, υπάρχουν αξιόπιστα εργαλεία αυτοαξιολόγησης, όπως αυτά του οργανισμού Mental Health America, που μπορούν να σου δείξουν αν χρειάζεσαι περαιτέρω βοήθεια.
Πότε το «άγχος» δεν είναι πια φυσιολογικό
Το να αισθάνεσαι περιστασιακά στρες, στενοχώρια ή έλλειψη κινήτρου είναι απολύτως ανθρώπινο. Η ζωή αλλάζει, οι συνθήκες πιέζουν, και είναι φυσιολογικό να μην είμαστε πάντα «καλά».
Όμως, αν τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερες από δύο εβδομάδες, αν επηρεάζουν τη λειτουργικότητά σου -τη δουλειά, τον ύπνο, τη διάθεση, τις σχέσεις σου- τότε ήρθε η ώρα να σταθείς και να τα κοιτάξεις πιο προσεκτικά.
Η επιμονή πολλών συμπτωμάτων ταυτόχρονα (π.χ. κόπωση, απομόνωση, απώλεια ενδιαφέροντος, υπερβολική ανησυχία) αποτελεί ένδειξη ότι κάτι βαθύτερο συμβαίνει.
Αν, για παράδειγμα, δεν μπορείς να σηκωθείς από το κρεβάτι, αμελείς την υγιεινή σου, αποφεύγεις τους φίλους σου ή νιώθεις ένα μόνιμο αίσθημα απελπισίας, τότε χρειάζεσαι υποστήριξη.
Ο Dr. Ken Duckworth από το National Alliance on Mental Illness τονίζει: «Το να νιώθεις αγχωμένος είναι ανθρώπινο. Το να μην μπορείς όμως να επανέλθεις, να μην βρίσκεις πια χαρά ή ενδιαφέρον για τη ζωή – αυτό είναι σημάδι ότι πρέπει να ζητήσεις βοήθεια».
Η σημασία της ανθεκτικότητας
Αναρωτήσου: πώς αντιδράς στις δυσκολίες; Μένεις κολλημένος για μέρες στις σκέψεις σου ή επιτρέπεις στον εαυτό σου να νιώσει, να μάθει και να συνεχίσει;
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν σημαίνει να μην πληγώνεσαι, σημαίνει να βρίσκεις τρόπους να επιστρέφεις.
Η διατήρηση βασικών ρουτινών -ύπνος, φαγητό, επαφή με άλλους ανθρώπους, φυσική δραστηριότητα- μπορεί να προσφέρει σταθερότητα.
Μερικές φορές, απλές πράξεις αυτοφροντίδας, όπως το να βγεις για περπάτημα ή να μιλήσεις σε έναν φίλο, είναι το πρώτο βήμα προς την ανάρρωση.
Όταν η κατάσταση γίνεται σοβαρή
Υπάρχουν όμως και στιγμές που τα πράγματα ξεπερνούν τα όρια. Αν νιώθεις πως η ζωή σου ξεφεύγει από τον έλεγχο, αν έχεις σκέψεις αυτοκτονίας, αν χρησιμοποιείς ουσίες για να αντέξεις ή αν δεν μπορείς πια να φροντίσεις τον εαυτό σου, τότε χρειάζεσαι άμεση και επαγγελματική βοήθεια.
Η Dr. Klich εξηγεί: «Σε τέτοιες περιπτώσεις, η παρέμβαση είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Τα σοβαρά συμπτώματα σπάνια υποχωρούν χωρίς δομημένη υποστήριξη».
Μια αξιολόγηση από ψυχίατρο ή ψυχολόγο μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.
Η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας μειώνει την πιθανότητα νοσηλείας και διευκολύνει την ανάρρωση. Παράλληλα, η διατήρηση καλού ύπνου, διατροφής και ενός σταθερού πλαισίου ζωής λειτουργεί προστατευτικά.
Πώς μπορείς να φροντίζεις την ψυχική σου υγεία κάθε μέρα
Η ψυχική υγεία δεν εξαντλείται σε κρίσεις. Είναι κάτι που χτίζεται καθημερινά, μέσα από μικρές, επαναλαμβανόμενες πράξεις φροντίδας:
- Μείωσε την υπερβολική χρήση τεχνολογίας και ενημέρωσης.
- Αναζήτησε χώρους και ανθρώπους που σε ηρεμούν.
- Επένδυσε σε δραστηριότητες που σου δίνουν αίσθηση σκοπού.
- Εξάσκησε την ενσυνειδητότητα ή αναπνευστικές ασκήσεις.
- Μίλα με φίλους, οικογένεια ή επαγγελματίες. Η σιωπή βαραίνει περισσότερο.
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν σημαίνει να μην λυγίζεις ποτέ, αλλά να γνωρίζεις πώς να ξανασηκώνεσαι. Το να ρωτάς τον εαυτό σου «πώς είμαι πραγματικά;» δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, είναι ένδειξη ωριμότητας.
Αυτή η ερώτηση μπορεί να είναι μικρή, αλλά ίσως είναι η πιο σημαντική που θα κάνεις φέτος.
Ίσως σε ενδιαφέρουν κι αυτά:
Τι σημαίνει το να έχουμε μια καλή ψυχική υγεία
Πώς να βελτιώσεις την ψυχική σου υγεία στον χώρο εργασίας
Παιδιά και ψυχική υγεία: νικήστε τη γονεϊκή τελειομανία και αγκαλιάστε τις ατέλειές σας
Με πληροφορίες από cnn.com
Comments are closed.