Ποιος γονέας δε θέλει το καλύτερο για το παιδί του; Ποιος από εμάς δεν επιθυμεί να του δώσει τις καλύτερες ευκαιρίες για να εξελιχθεί στη ζωή του;

Είναι φυσιολογικό να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό για να αναθρέψουμε σωστά τα παιδιά μας, ωστόσο, είναι σημαντικό να μην το παρακάνουμε.

Τι σημαίνει αυτό;

Πολλοί από εμάς εξαιτίας του υπέρμετρου ζήλου μας να υπηρετήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον γονεϊκό μας ρόλο εμπίπτουμε στην παγίδα της τελειομανίας.

Φοβόμαστε τα λάθη γονεϊκότητας και γινόμαστε σκληροί κριτές του εαυτού μας.

Δυσκολευόμαστε να μας συγχωρήσουμε και τελικά βάζουμε σε κίνδυνο τόσο τη δική μας ψυχική υγεία όσο και των παιδιών μας.

Οι τελειομανείς γονείς είναι λανθασμένο πρότυπο για τα παιδιά

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τελειομανίας στα παιδιά και στις συνεπακόλουθες αρνητικές επιπτω΄σεις της.

Οι γονείς, όμως, αποτελούν σύμφωνα με έρευνες τον καθοριστικότερο παράγοντα.

Ιδίως εκείνοι που βιώνουν αυξημένο γονεϊκό άγχος, έντονη αγωνία και μειωμένη αίσθηση της αξίας του γονεϊκού τους  ρόλου.

Φαίνεται πως  οι  γονείς με δυσπροσαρμοστικές πεποιθήσεις αναπτύσσουν χαρακτηριστικά που θέτουν σε κίνδυνο τη συναισθηματική λειτουργία των παιδιών τους.

Σύμφωνα με το κοινωνικό μοντέλο μάθησης η τελειομανία αναπτύσσεται ως συνέπεια της ενδεχόμενης γονικής έγκρισης σε συνδυασμό με τις προσδοκίες και την κριτική των γονέων.

Τα παιδιά μοντελοποιούν τις τελειομανείς συμπεριφορές που επιδεικνύουν οι γονείς τους, αναπτύσσουν τελειομανικά χαρακτηριστικά παρατηρώντας και μιμούμενα την τελειομανία τους.

Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν υψηλές προσδοκίες απόδοσης και επικρίνουν είτε τον εαυτό τους είτε τα ίδια, όταν αυτές δεν ικανοποιούνται, είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη τελειομανίας, αφού εσωτερικεύουν αυτές τις προσδοκίες καθώς και την αρνητική αυτοαξιολόγηση.

Οι γονείς αυτοί  διδάσκουν με το παράδειγμά τους τα παιδιά τους ότι η τελειότητα και η επιτυχία είναι ζωτικής σημασίας για να νιώσουν ευχαρίστηση, αγάπη και τη στοργή. Η αποτυχία, από την άλλη, δεν είναι αποδεκτή.

Πώς θα σταματήσουμε την τελειομανία;

1. Ενσυνειδητότητα

Σύμφωνα με τον Thomas R. Lynch, ομότιμο καθηγητή κλινικής ψυχολογίας  και ο δημιουργό της Radically Open Dialectical Behavior Therapy ή RO-DBT οι άνθρωποι είναι εξελικτικά προσαρμοσμένοι  να νιώθουν άβολα όταν αποκαλύπτουν προσωπικά χαρακτηριστικά που μπορεί να κριθούν ως απαράδεκτα από τους άλλους.

Για να θεραπευτούμε από τον φόβο της επίκρισης, χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι  η αδιάκοπη προσπάθεια  να μην κριθούμε μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ευημερία μας.

Θα πρέπει να ασκηθούμε σε πιο ευέλικτους τρόπους σκέψης και να αισθανθούμε πιο συνδεδεμένοι με τους φίλους και την οικογένειά μας.

Η υιοθέτηση μιας τέτοιας προοπτικής θα μπορούσε, επίσης, να βελτιώσει και τις σχέσεις γονέα-παιδιού.

Για παράδειγμα, διδασκόμαστε ότι η καλή ανατροφή των παιδιών είναι κάτι για το οποίο πρέπει να προσπαθούμε συνεχώς.

Αν και η προσπάθεια να μεγαλώσουμε σωστά τα παιδιά μας είναι υγιής, ο αδιάκοπος αγώνας μπορεί  να αφαιρέσει την ικανότητά μας να δείξουμε στα παιδιά μας ότι απολαμβάνουμε το μεγάλωμά τους και κυρίως να τα ωθήσει στην υιοθέτηση λανθασμένων προτύπων συμπεριφοράς.

2. Αυτοφροντίδα

Μαζί με τη συνειδητοποίηση του γονεϊκού μας ρόλου θα πρέπει να αναλογιστούμε και την έννοια της «αυτοφροντίδας», σύμφωνα με την ψυχολόγο, Jennifer Keluskar, Ph.D., ειδικά εάν όλη μας η προσοχή είναι στραμμένη στην ανατροφή των παιδιών μας.

Η αυτοφροντίδα εδώ δεν αφορά απλώς την περιποίηση του εαυτού μας.

Σχετίζεται με τη συναισθηματική μας ανθεκτικότητα και την ικανοποίηση των σωματικών μας αναγκών.

Είμαστε σε καλύτερη θέση να νοιαζόμαστε για τους άλλους όταν νοιαζόμαστε για τον εαυτό μας.

Οι γονείς που είναι ανθεκτικοί τείνουν να έχουν μεγαλύτερη αυτο-αποτελεσματικότητα και να πιστεύουν στη γονεϊκή τους ικανότητα.

Κλείστε τα αυτιά σας σε όσους λένε ότι τα παιδιά μας πρέπει να έρχονται πάντα πρώτα και πως είμαστε εγωιστές αν βάζουμε τον εαυτό μας στην πρώτη θέση.

Υπάρχουν εξελικτικοί λόγοι για τους οποίους το να βάζεις τα παιδιά πρώτα είναι απαραίτητο και συνδέονται με την  επιβίωσή τους.

Ωστόσο, όταν η προτεραιότητα των παιδιών γίνεται κανόνας που πρέπει να τηρείται σε κάθε περίπτωση, οδηγούμαστε στην εξουθένωση- σωματική και ψυχική.

3. Αυτοσυγχώρεση

Το να συγχωρείτε τον εαυτό σας για κάτι, όπως το ότι ξεχάσετε να ετοιμάσετε το μεσημεριανό γεύμα του παιδιού σας, είναι το πρώτο βήμα προς την αυτοφροντίδα.

Εάν εξετάσουμε με ειλικρίνεια τις διαδοχικές σκέψεις και τα συναισθήματα που ακολουθούν ένα τέτοιο λάθος, μπορεί να παρατηρήσουμε την απογοήτευση που νιώθουμε για τον εαυτό μας.

Κάποιοι μπορεί να σκεφτούν: «Είμαι κακός γονιός» ή «Θα έπρεπε να ετοιμάζω ήδη το μεσημεριανό τους.»

Κουβαλώντας διαρκώς αυτές τις σκέψεις, αναμφίβολα, αποστραγγίζουμε τα ψυχικά μας αποθέματα και έχουμε λιγότερη ενέργεια κι υπομονή με τα παιδιά μας.

Το να συγχωρείς τον εαυτό σου σημαίνει να αναγνωρίζεις ότι δεν ανταποκρίθηκες στις προσδοκίες σου —ή σε κάποιου άλλου— , να είσαι ανοιχτός στο να μάθεις από αυτές, καθώς και να προχωρήσεις πέρα από αυτές.

Η αυτοσυγχώρεση ένα σημαντικό μάθημα για εμάς, αλλά ένα ακόμη πιο σημαντικό μάθημα για το παιδί μας.

Ως γονείς έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε την κουλτούρα που καταδικάζει τα λάθη, προσπαθεί να κρύψει τα ελαττώματα, συσσωρεύει το μίσος για τον εαυτό μας και ρίχνει ευθύνες σε άλλους ανθρώπους.

Μπορείτε να ξεκινήσετε με τρία απλά βήματα:

Πρώτον: Αναγνωρίστε το λάθος.

Δεύτερον: Κατανοήστε τα συναισθήματά σας για αυτό.

Τρίτον: Συγχωρήστε τον εαυτό σας και προχωρήστε.

Τα παιδιά καταλαβαίνουν τα συναισθήματα των γονιών τους.

Κάθε φορά που συγχωρούμε τον εαυτό μας, διδάσκουμε στα παιδιά μας πώς να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, να αποδέχονται τις ατέλειές τους και να προσπαθούν να βελτιωθούν χωρίς να στοχεύουν στην τελειότητα.

Χαρά Ρ.

Βιβλιογραφία

  • Carmo C, Oliveira D, Brás M, Faísca L. The Influence of Parental Perfectionism and Parenting Styles on Child Perfectionism. Children (Basel). 2021 Sep 4;8(9):777.
  • Chau V, Giallo R. The relationship between parental fatigue, parenting self-efficacy and behaviour: implications for supporting parents in the early parenting period. Child Care
    Health Dev. 2015; 41:626–33.
  • Flett, GL, Hewitt, PL, Oliver, JM, & Macdonald, S. (2002). Η τελειομανία στα παιδιά και στους γονείς τους: Μια αναπτυξιακή ανάλυση. Στο GL Flett & PL Hewitt (Επιμ.), Perfectionism: Theory, research, and treatment (σελ. 89–132). Αμερικάνικη Ομοσπονδία Ψυχολογίας.

Comments are closed.