Η Πανσέληνος του «Λύκου» έρχεται στις 06 Ιανουαρίου και είναι η πρώτη του έτους. Μας επηρεάζει το φεγγάρι και αν ναι, πώς;
Ας δούμε πρώτα γιατί το πρώτο ολόγιομο φεγγάρι της νέας χρονιάς φέρει αυτή την ονομασία…
Οι ρίζες εντοπίζονται στους αυτόχθονες Αμερικανούς, καθώς οι λύκοι ούρλιαζαν προς το φεγγάρι αυτή την εποχή του χρόνου.
Παρόλο που δεν υπάρχουν σχετικές επιστημονικές ενδείξεις για αυτή τη σχέση, οι λύκοι γνωρίζουμε ότι πάντοτε ουρλιάζουν έχοντας κατεύθυνση προς το φεγγάρι με σκοπό να ακούγονται πιο μακριά.
Η πρώτη πανσέληνος του 2023, έχει, όμως, και άλλα ονόματα πέραν αυτή του «Λύκου»:
- Για τη Φυλή Τλινγκίτ είναι «Το Φεγγάρι της Χήνας»
- Για τη Δυτική Φυλή Αμπενάκι «Το Φεγγάρι του Καλωσορίσματος»
- Για τη Φυλή Οτζίμπουε «Το Φεγγάρι των Πνευμάτων» και
- Για τη Φυλή Κρι «Το Φεγγάρι του Πάγου».
Το μόνο, βέβαιο, είναι ότι η συγκεκριμένη πανσέληνος είναι ιδιαίτερη, αφού θα είναι μία μικρό-πανσέληνος. Θα είναι μικρότερη σε μέγεθος και λιγότερο λαμπερή.
Γιατί; Διότι, η Σελήνη βρίσκεται εκείνη τη στιγμή στο απόγειο της τροχιάς της, απέχοντας τουλάχιστον 405.000 χιλιόμετρα από τη Γη.
Είναι, δηλαδή, το αντίθετο της λεγόμενης «υπερπανσελήνου» ή αγγλιστί «supermoon».
Μας επηρεάζει, εντούτοις;
Η ιδέα ότι ο σεληνιακός κύκλος μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων χρονολογείται πριν από χιλιάδες χρόνια, αλλά έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτές τις αρχαίες θεωρίες.
Για αιώνες, οι άνθρωποι πίστευαν ότι η Σελήνη επιδρά στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι η τρέλα και η επιληψία προκλήθηκαν από το φεγγάρι, αλλά δεν ήταν ο μόνος.
Υπάρχουν πολλές κοινές πεποιθήσεις σχετικά με το πώς η πανσέληνος μπορεί να επηρεάσει τα πάντα, από την ποιότητα του ύπνου μας μέχρι την ψυχική υγεία και την υγεία της καρδιάς.
Ωστόσο, μόνο μερικά από αυτά έχουν αποδειχθεί σε μελέτες.
Πανσέληνος και ύπνος
Πολλοί ισχυρίζονται πως όταν το φεγγάρι είναι ολόγιομο και φωτεινό επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου μας. Και ίσως να ισχύει.
Σε έρευνα που έγινε το 2014 με συμμετοχή 319 ατόμων οι μελετητές διαπίστωσαν ότι η Πανσέληνος συσχετίστηκε με αυξημένη καθυστέρηση και λιγότερο ύπνο REM.
Ωστόσο, δεν ήταν σίγουροι εάν έφταιγε σε αυτό 100% το φεγγάρι.
Άλλη έρευνα που έγινε έναν χρόνο αργότερα με μικρότερο δείγμα (205 άτομα) έδειξε ότι η πανσέληνος επιδρά διαφορετικά στον ύπνο ανδρών και γυναικών.
Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι πολλές από τις γυναίκες που συμμετείχαν γυναίκες κοιμόντουσαν λιγότερο και κατέγραφαν λιγότερο ύπνο REM όταν πλησίαζε η φάση της πανσελήνου.
Αντιθέτως, οι άντρες βρέθηκε ότι κοιμόντουσαν περισσότερο σε REM όσο πλησίαζε η πανσέληνος.
Επηρεάζει τα παιδιά; Σε μελέτη που έγινε το 2016 οι ερευνητές έβαλαν στο μικροσκόπιό τους τους κύκλους ύπνου παιδιών σε 12 χώρες.
Αυτό που βρήκαν είναι ότι τα παιδιά κοιμόντουσαν κατά 1% λιγότερο κατά τη φάση της πανσελήνου.
Μελέτη στην οποία συμμετείχαν 2.125 άτομα το 2015, από την άλλη, δεν βρήκε σύμφωνα με το BBC κάποια σχέση μεταξύ της πανσελήνου και των αλλαγών στα πρότυπα ύπνου.
Πανσέληνος και καρδιά
Υπάρχει η αντίληψη ότι επειδή αλλάζει η βαρυτική έλξη του φεγγαριού προς την γη και έχουμε τα φαινόμενα της παλίρροιας, επηρεάζεται και ο άνθρωπος.
Ο λόγος είναι απλός: το μεγαλύτερο ποσοστό του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό. Ισχύει, όμως;
Σε μελέτη που έγινε το 2013 σε άντρες φοιτητές πανεπιστημίου, οι ερευνητές μέτρησαν τις επιπτώσεις της αλλαγής των σεληνιακών κύκλων στα καρδιαγγειακά συστήματα των συμμετεχόντων.
Διαπίστωσαν ότι η αρτηριακή πίεση μειώθηκε κατά περίπου 5 mmHg κατά τη διάρκεια των φάσεων της νέας σελήνης και της πανσελήνου.
Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι ήταν πιο αποτελεσματικοί σωματικά κατά την πανσέληνο και τη νέα σελήνη.
Το αποτέλεσμα αυτό, πάντως, συγκρούεται με άλλες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης μιας που έγινε το 2020 σε άντρες αθλητές η οποία δεν βρήκε σημαντική διαφορά.
Πανσέληνος και ψυχική υγεία
Το ανθρώπινο σώμα έχει προσαρμοστεί στους αιώνες της έκθεσης στο φως της ημέρας και στο σκοτάδι.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη των κιρκάδιων ρυθμών που επηρεάζουν πολλά από τα συστήματα του σώματός μας, όπως φυσικά και τη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Η πανσέληνος εξακολουθεί να έχει τη δύναμη να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό μας με δεδομένο ότι ο ουρανός έχει περισσότερο φως;
Αφενός, στη σύγχρονη εποχή δεν είμαστε πλέον εκτεθειμένοι στο φως αυτό, αφετέρου, η φωτεινότητα αυτή είναι μικρότερη από την οθόνη του κινητού μας ή από μία λάμπα στον δρόμο.
Η ευρεία χρήση του ηλεκτρικού φωτός στη σύγχρονη εποχή, σημαίνει ότι πολλές φορές οι ρυθμοί αυτοί προσαρμόζονται σε νέα μοτίβα και τα δεδομένα αλλάζουν.
Όταν οι κιρκάδιοι ρυθμοί ταράζονται, μπορεί να προκληθούν διαταραχές όπως ανησυχία, διπολική διαταραχή, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια.
Συνδέονται, παρ’ όλα αυτά, οι πανσέληνοι με αλλαγές στη διάθεση και την ψυχική υγεία; Τα επικρατέστερα επιστημονικά στοιχεία λένε όχι.
Σε μια μελέτη που έγινε το 2017 αναλύθηκαν τα αρχεία από τα επείγοντα σε ένα νοσοκομείο 140 κλινών.
Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν ότι οι άνθρωποι που το επισκέφτηκαν, λόγω ψυχιατρικής πάθησης, ήταν σε περίπου ίσους αριθμούς και στις τέσσερις φάσεις της Σελήνης.
Μια άλλη έρευνα του 2006, με περισσότερα από 10.000 ιατρικά αρχεία από διαφορετικές εγκαταστάσεις, βρήκε ακριβώς το ίδιο.
Πανσέληνος και βία
Για αιώνες ολόκληρους, οι άνθρωποι επιμένουν να πιστεύουν ότι υπάρχουν περισσότερες επιθέσεις, βία, δολοφονίες και αυτοκτονίες κατά τις περιόδους πανσελήνου.
Πολλοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με αυτά τα ερωτήματα και οι μελέτες, εν γένει, καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα: η πανσέληνος δεν προκαλεί αύξηση σε αυτές τις ανθρώπινες συμπεριφορές.
Μία από τις πιο σημαντικές μελέτες που εξετάζουν τις φάσεις του φεγγαριού και τη σύνδεσή τους με την συμπεριφορά, είναι μια ανάλυση του 1985, σύμφωνα με τον Γουέιν Πέθερικ, αναπληρωτή Kαθηγητή Eγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Μποντ της Αυστραλίας.
Σε αυτήν αναλύονται τα ευρήματα 37 δημοσιευμένων και αδημοσίευτων μελετών. Το συμπέρασμα είναι πως δεν είναι δυνατόν να συμπεράνουμε ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται περισσότερο ή λιγότερο παράξενα στις φάσεις της σελήνης.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2009 εξέτασε περισσότερες από 23.000 περιπτώσεις επιθέσεων που σημειώθηκαν στη Γερμανία μεταξύ 1999 και 2005.
Οι συγγραφείς δεν διαπίστωσαν κάποια σχέση μεταξύ των επιθέσεων και των διαφόρων φάσεων της σελήνης.
Μια άλλη έρευνα του 2016, εξέτασε τα εγκλήματα σε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο που διαπράχθηκαν σε 13 πολιτείες των ΗΠΑ και στην Κολούμπια το 2014.
Οι συγγραφείς, και σε αυτή την περίπτωση, δεν βρήκαν κάποια σχέση μεταξύ των φάσεων της σελήνης και των εγκλημάτων.
Βρήκαν ωστόσο, πως η ένταση του φωτός του φεγγαριού έδειξε μια ουσιαστική θετική επίδραση στην υπαίθρια εγκληματική δραστηριότητα.
Καθώς το φως το φεγγαριού γινόταν ολοένα και πιο έντονο, διαπίστωσαν μια κλιμάκωση της εγκληματικής δραστηριότητας.
Μια εξήγηση γι’ αυτό το εύρημα είναι αυτή που αναφέρεται ως «υπόθεση φωτισμού» – προτείνοντας πως οι εγκληματίες έχουν αρκετό φως για να κάνουν το έργο τους, αλλά όχι τόσο πολύ ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητες σύλληψής τους.
Γιατί λοιπόν, κάποιοι εξακολουθούν να προσκολλώνται στην πεποίθηση πως το φεγγάρι προκαλεί εγκληματική ή άλλη αντικοινωνική συμπεριφορά;
Η απάντηση, πιθανότατα, έγκειται στην ανθρώπινη γνώση και στην τάση μας να επικεντρωνόμαστε σε αυτό που περιμένουμε ή προβλέπουμε πως είναι αλήθεια.
Κατά τη διάρκειας ενός αναμενόμενου σεληνιακού συμβάντος – όπως η πανσέληνος – αναμένουμε ότι θα υπάρξει αλλαγή στη συμπεριφορά, επομένως δίνουμε περισσότερη προσοχή όταν την δούμε. Στον τομέα της γνωσιακής ψυχολογίας αυτό είναι γνωστό ως προκατάληψη επιβεβαίωσης.
Υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα, μεταξύ των οποίων και το γιατί οι συμπεριφορικές επιδράσεις πρέπει να είναι εγγενώς αρνητικές;
Ακόμη κι αν υπήρχε άμεσο αποτέλεσμα, οι εξηγήσεις για το γιατί οι πράξεις καλοσύνης και αλτρουισμού δεν αυξάνονται ή μειώνονται κατά τη διάρκεια των φάσεων της σελήνης, είναι εμφανώς απούσες.
Το ίδιο και οι έρευνες γι’ αυτό.
Διάβασε και αυτό: Πώς να κάνεις τον απολογισμό της χρονιάς χωρίς θλίψη!
Πηγές: BBC, Healthline, The Conversation, CNN
