Αναμφισβήτητα όλα τα παιδιά βιώνουν δύσκολες ημέρες. Η κούραση, μια πιθανή απογοήτευση ή ένας καυγάς στο σχολείο μπορεί να τα οδηγήσει σε συμπεριφορές που δοκιμάζουν συχνά τα όριά μας.
Είναι σημαντικό κάτι τέτοιες στιγμές να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να συγκρατήσουμε τον εαυτό μας για να μπορέσουμε να ηρεμήσουμε το παιδί μας και να το επαναφέρουμε σε ήρεμη ψυχική κατάσταση.
Τι γίνεται όμως αν οι δύσκολες μέρες είναι επαναλαμβανόμενες και οι εκρηκτικές συμπεριφορές αποκτούν την προοπτική μοτίβου;
Σε αυτή την περίπτωση δεν αρκεί μόνο το να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, θα πρέπει να κατανοήσουμε τις βαθύτερες αιτίες που ωθούν ένα παιδί να αντιδρά υπερβολικά.
Το να καταλάβετε την αιτία της εκάστοτε συμπεριφοράς είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα για τους γονείς.
Ας δούμε ποια παιδιά μπορεί να έχουν επαναλαμβανόμενες και υπερβολικές αντιδράσεις:
Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά
Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά τείνουν να επεξεργάζονται και να αντιδρούν στις εμπειρίες τους πιο βαθιά από άλλα παιδιά.
Ένα πολύ ευαίσθητο παιδί είναι πολύ συντονισμένο με το περιβάλλον, τις σχέσεις και τις προσδοκίες του.
Η υψηλή ευαισθησία ενός παιδιού αφορά την ιδιοσυγκρασία του-πώς τα παιδιά προσεγγίζουν τον κόσμο- είναι πραγματικά ο λόγος της συμπεριφοράς τους.
Όλοι γεννιόμαστε με την ιδιοσυγκρασία μας, δεν είναι κάτι που επιλέγουν τα παιδιά ή που δημιουργούν οι γονείς.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου το 15-20% των παιδιών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα.
Οι γονείς τείνουν να περιγράφουν τα πολύ ευαίσθητα παιδιά είτε ως εκστατικά είτε ως εξαγριωμένα—χωρίς μέση εκδήλωση συμπεριφοράς.
Αυτή η ένταση σημαίνει ότι συχνά παρεξηγούνται από τους γύρω τους.
Σημάδια ενός εξαιρετικά ευαίσθητου παιδιού:
-
Φαίνεται να έχει μεγάλες αντιδράσεις, ακόμα και σε φαινομενικά μικρά πράγματα.
-
Φαίνεται να είναι πολύ συγκεκριμένο για τον τρόπο με τον οποίο γίνονται, οργανώνονται ή διαχειρίζονται τα πράγματα.
-
Τείνει να είναι τελειομανές.
-
Φαίνεται να ανησυχεί για νέες καταστάσεις ή άτομα.
-
Φαίνεται να είναι πολύ συνειδητοποιημένο ή οξυδερκές.
Οι πιο συνηθισμένες ενέργειες και συμπεριφορές που οι γονείς δυσκολεύονται να κατανοήσουν:
1. Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά βιώνουν συναισθηματικές ακρότητες.
Συχνά κάνουν παράλογες δηλώσεις, όπως «Δε θα κάτσω ΠΟΤΕ στην αγκαλιά της μαμάς», όταν στην πραγματικότητα, λατρεύουν την αγκαλιά της.
2. Ένα πολύ ευαίσθητο παιδί έχει μεγαλύτερες αισθητηριακές αντιδράσεις.
Τα παιδιά που είναι πολύ ευαίσθητα συναισθηματικά είναι επίσης πιθανό να είναι πιο ευαίσθητα στις αισθητηριακές εισροές.
Βιώνουν εικόνες, ήχους, γεύσεις, μυρωδιές ή/και υφές πιο έντονα.
Μπορεί να αισθάνονται βομβαρδισμένα με αισθήσεις που δεν μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις.
3. Τα ιδιαίτερα ευαίσθητα παιδιά είναι πιο επιρρεπή στη συναισθηματική κατάρρευση.
Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά συνήθως βιώνουν το άγχος πιο γρήγορα. Κατακλύζονται από μεγάλα συναισθήματα και μπορεί να έχουν υπερβολικές αντιδράσεις και έντονες καταρρεύσεις.
4. Ένα πολύ ευαίσθητο παιδί είναι έντονα συντονισμένο με τα πάντα.
Ο πολύ ευαίσθητος εγκέφαλος των παιδιών δε σβήνει ποτέ, είναι «επεξεργαστής».
Τα παιδιά αυτά τείνουν να εστιάζουν και να αναλύουν ακόμη και μικρές λεπτομέρειες.
Αυτό τα κάνει εξαιρετικά διορατικά και συμπονετικά.
Αλλά σημαίνει, επίσης, ότι κατακλύζονται από συναισθήματα πιο εύκολα, καθώς απορροφούν περισσότερα από όσα μπορούν να αντέξουν.
5. Έχουν έντονη ανάγκη για έλεγχο, και μπορεί να είναι άκαμπτα.
Ο κόσμος ενός πολύ ευαίσθητου παιδιού μπορεί να φαντάζει συντριπτικός.
Για να αποκτήσουν τον έλεγχο, τα παιδιά με υψηλή ευαισθησία μπορεί να έχουν σταθερές ιδέες και προσδοκίες για το πώς πρέπει να είναι τα πράγματα.
Αυτό βοηθά ώστε να γίνει η καθημερινή τους ζωή πιο διαχειρίσιμη.
6. Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά μπορεί να έχουν ασυνήθιστη επίγνωση του εαυτού τους.
Ένα πολύ ευαίσθητο παιδί μπορεί να έχει ασυνήθιστη επίγνωση του εαυτού του – ακόμη περισσότερο από μερικούς ενήλικες.
7. Τα ιδιαίτερα ευαίσθητα παιδιά είναι πιο φοβισμένα και προσεκτικά σε νέες καταστάσεις.
Όταν τα πολύ ευαίσθητα παιδιά μπαίνουν σε μια νέα κατάσταση, οι τροχοί τους γυρίζουν.
Σε μια νέα τάξη, ένα πάρτι γενεθλίων, το μάθημα κολύμβησης ή μια οικογενειακή συγκέντρωση, αναρωτιούνται: «Τι είναι αυτό το μέρος; Τι θα γίνει εδώ; Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Τι να περιμένω από αυτούς; Θα τους αρέσω; Θα είμαι ασφαλής;
Αυτή η συνεχής ανάλυση του περιβάλλοντός τους κάνει τα ιδιαίτερα ευαίσθητα, εξαιρετικά φωτεινά και διορατικά.
Για να αντεπεξέλθουν, λοιπόν, έχουν την τάση να προσκολλώνται στη ζώνη άνεσής τους και να αντιστέκονται σε οτιδήποτε νέο.
Τείνουν να δυσκολεύονται περισσότερο να αποχωριστούν τους γονείς τους.
Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να προσαρμοστούν στην προσχολική ηλικία.
Αρνούνται να πάνε σε δραστηριότητες ή εκδηλώσεις, ακόμα κι αν τις αγαπούν.
8. Τείνουν να έχουν χαμηλότερη ανοχή στην απογοήτευση.
Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά απογοητεύονται σχετικά εύκολα.
Τείνουν να βιώνουν περισσότερη αγωνία και τα παρατάνε πιο εύκολα, όταν αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο έργο.
9. Είναι επιρρεπή στην τελειομανία και δυσκολεύονται πολύ να χάσουν.
Όταν δεν μπορούν να κάνουν κάτι ακριβώς όπως τους το υπαγορεύει ο εγκέφαλός τους, το βιώνουν ως απώλεια ελέγχου και είναι πολύ δύσκολο να την ανεχθούν.
10. Δυσκολεύονται να ανεχτούν το να τα διορθωθούν.
Ακόμη και οι συμβουλές συχνά γίνονται αντιληπτές ως προσωπικές κατηγορίες, παρά ως χρήσιμες οδηγίες.
Όταν τα διορθωθούν, μπορεί να αισθάνονται ντροπή.
Αυτή η ντροπή μπορεί να οδηγήσει σε γέλιο, αποφυγή του βλέμματος, θυμό ή φυγή.
Όλοι αυτοί είναι μηχανισμοί αντιμετώπισης που παρέχουν προστασία και ανακούφιση από μια πλημμύρα δύσκολων συναισθημάτων.
11. Είναι πιο συνειδητοποιημένα.
Νιώθουν πολύ άβολα όταν οι άλλοι στρέφουν την προσοχή τους σε αυτά και τείνουν να αποφεύγουν τα φώτα της δημοσιότητας.
Αυτό επεκτείνεται ακόμη και στη θετική προσοχή, όπως όταν οι γονείς ή άλλοι ενήλικες λένε ωραία πράγματα.
Γι’ αυτό αισθάνονται ιδιαίτερα άβολα με τον έπαινο—όσο αντιδιαισθητικό κι αν φαίνεται αυτό.
Γνωρίζουν ότι αυτό σημαίνει ότι αξιολογούνται και αντιδρούν στην πίεση.
12. Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά μπορεί να παίρνουν τα πράγματα προσωπικά.
Τα πολύ ευαίσθητα παιδιά τείνουν να παίρνουν τα πράγματα πιο προσωπικά.
Μπορεί να αισθάνονται εύκολα περιφρονημένα και, επίσης, έχουν την τάση να παρερμηνεύουν τις πράξεις των άλλων.
Φιλτράρουν τις εμπειρίες τους μέσα από τη νοοτροπία του θύματος, σαν να είναι προετοιμασμένα για να πληγωθούν με κάποιο τρόπο.
Αυτό μπορεί να κάνει τις αλληλεπιδράσεις τους με άλλους προκλητικές.
8 Συμβουλές για την ανατροφή ενός πολύ ευαίσθητου παιδιού:
Ακολουθούν μερικές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν:
1. Διαχειριστείτε τις προσδοκίες σας.
Ως γονέας ή φροντιστής, δεν κάνετε κάτι λάθος εάν αποτυγχάνετε να αποτρέψετε τη συναισθηματική κατάρρευση του παιδιού σας.
Μπορεί να είναι ανακουφιστικό να αποδεχτείτε ότι το παιδί σας μπορεί να βιώσει τέτοιες αντιδράσεις , δε φταίτε εσείς για την εκάστοτε κατάρρευση, δεν μπορείτε πάντα να αποτρέψετε ή να σταματήσετε την κατάρρευση.
2. Μην ερμηνεύετε ή αντιδράτε στη συμπεριφορά του παιδιού σας
Τα μικρά παιδιά οδηγούνται από συναισθήματα και είναι από τη φύση τους παράλογα.
Όταν ξεσπούν, είναι ο τρόπος τους να πουν ότι είναι συγκλονισμένα και δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.
Όταν τα παιδιά λένε ενοχλητικά πράγματα, είναι σημαντικό να μην τα παίρνετε κυριολεκτικά.
Εκφράζουν τη λύπη, την απογοήτευση, τον θυμό ή τον φόβο τους με τον μόνο τρόπο που ξέρουν.
Όταν απαντάτε με θυμό ή πληγωμένοι, τους προκαλείτε σύγχυση γιατί δεν εννοούν κυριολεκτικά αυτό που κάνουν ή λένε.
Μια μεγάλη, συναισθηματική αντίδραση τροφοδοτεί μόνο τη στενοχώρια του πολύ ευαίσθητου παιδιού σας.
3. Μην προσπαθείτε να ελαχιστοποιήσετε τα συναισθήματα.
Επειδή λατρεύουμε τα παιδιά μας, η σπασμωδική μας αντίδραση στη στενοχώρια είναι συχνά να προσπαθήσουμε να κάνουμε τα άβολα συναισθήματα (τα δικά τους και τα δικά μας) να φύγουν.
Δυστυχώς, η προσπάθεια να απομακρυνθούν τα παιδιά από τα συναισθήματά τους δεν τα εξαφανίζει ως δια μαγείας.
Στην πραγματικότητα, αυτά τα συναισθήματα συνήθως ενισχύονται και είναι πιο πιθανό να «εκδηλωθούν».
4. Μείνετε ήρεμοι και προσπαθήστε να μην αντιδράσετε εσείς.
Είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις, αλλά προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμοι.
Όταν ένας γονέας αντιδρά, τείνει να αυξάνει την αγωνία ενός πολύ ευαίσθητου παιδιού. Αυτό οδηγεί σε πιο ανεξέλεγκτη συμπεριφορά.
Όσο περισσότερο αντιδράς στη συμπεριφορά τους, τόσο περισσότερο την ενισχύεις.
Όταν παραμένετε ήρεμοι, το παιδί σας είναι πιθανό να ηρεμήσει πιο γρήγορα.
Χρειάζονται να είστε ο βράχος τους όταν ξετυλίγονται.
5. Αναγνωρίστε και επικυρώστε τα συναισθήματα που οδηγούν τη συμπεριφορά του παιδιού σας.
Όταν το παιδί σας ανταποκρίνεται στη συζήτηση, αναζητήστε την αιτία και μιλήστε για συναισθήματά του.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να βοηθήσετε το πολύ ευαίσθητο παιδί σας να ονομάσει και να κατανοήσει τα συναισθήματά του – τους οδηγούς της συμπεριφοράς του.
Αυτό μειώνει τελικά την ανάγκη τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
6. Μείνετε παρόντες, παρέχοντας παράλληλα χώρο.
Κατά τη διάρκεια μιας στιγμής υπερέντασης, το παιδί σας χρειάζεται να είστε μια ήρεμη παρουσία.
Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε την αγωνία του παιδιού σας και μετά γίνετε μια ήσυχη, ήρεμη παρουσία μέχρι να περάσει η καταιγίδα.
7. Αποφύγετε την προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων κατά τη διάρκεια μιας κατάρρευσης
Όταν το παιδί σας βρίσκεται στην «κόκκινη ζώνη», ο εγκέφαλός του πλημμυρίζει και δεν είναι ανοιχτός στην επεξεργασία πληροφοριών.
Δεν είναι η ώρα να λύσετε προβλήματα ή να κάνετε μάθημα στο παιδί σας.
Οι προσπάθειές σας να κατευνάσετε την αναστάτωση μπορεί να τους φαίνεται σαν έλεγχος και μπορεί να γίνουν πιο αμυντικά.
Δεν μπορείτε να αφαιρέσετε τα συναισθήματα του παιδιού σας.
Ως γονέας ή φροντιστής, η δουλειά σας είναι να τα βοηθήσετε να δουν και να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν το παιδί σας είναι ήρεμο και μπορεί να σκεφτεί καθαρά.
8. Όταν το παιδί σας είναι ήρεμο, βοηθήστε το να «ελέγχει την πραγματικότητα».
Όταν το παιδί σας είναι ξανά ήρεμο, ενημερώστε το ότι έχετε κάποιες ιδέες για διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης της κατάστασης.
Στη συνέχεια, ρωτήστε το παιδί σας εάν θα ήθελε να ακούσει τις ιδέες σας.
Είναι σημαντικό να ζητήσετε άδεια για να μοιραστείτε τις απόψεις σας, όσο ασήμαντες ή παράξενες και αν σας φαίνονται.
Ωστόσο, η έναρξη των ιδεών σας μπορεί να είναι συντριπτική, παρεμβατική ή ελεγκτική για ένα παιδί με υψηλή ευαισθησία.
Ρωτώντας, τους επιτρέπετε να έχουν τον έλεγχο, κάτι που τα βοηθά να αισθάνονται πιο άνετα και ανοιχτά σε σχόλια.
Στη συνέχεια, μπορείτε να μοιραστείτε την άποψή σας.
Για παράδειγμα, εάν έχετε τελειομανή, μπορείτε να πείτε κάτι σαν: «Κάνω αυτό (δηλ. γράφω, ζωγραφίζω, φτιάχνω μεσημεριανό γεύμα) για περισσότερα από 30 χρόνια! Το να μάθεις πώς να κάνεις νέα πράγματα σημαίνει να κάνεις πολλά λάθη στην πορεία. Έτσι μαθαίνουμε. Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε, ειδικά αφού κάνουμε λάθη, για να γίνουμε καλοί σε κάτι. Ακόμα και τότε, θα κάνουμε λάθη!».
Το να μοιράζεστε τις σκέψεις, την καθοδήγηση και τις προσωπικές σας εμπειρίες όταν το παιδί σας είναι ήρεμο και με την άδειά του, μπορεί να το βοηθήσει να κατανοήσει καλύτερα και να προσαρμοστεί στον κόσμο γύρω του.
Πηγές: todaysparent,cnbc,psychologytoday, littleotterhealth
Διαβάστε ακόμη:Γιατί τα παιδιά συμπεριφέρονται καλύτερα στους άλλους παρά στους γονείς τους;
3 λόγοι για τους οποίους τα παιδιά χρειάζονται θετικούς κι όχι τέλειους γονείς
3 τρόποι για να παρακινήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν καλές συνήθειες
