Η έμπνευση είναι μια ασυνείδητη έκρηξη δημιουργικότητας, μια μορφή εσωτερικής διέγερσης, η οποία αποτελεί το εφαλτήριο της καλλιτεχνικής έκφρασης, των μεγαλόπνοων έργων.
Προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ἐμπνέω που σημαίνει φυσώ ή πνέω πάνω σε κάτι, αναπνέω, ζω, ψιθυρίζω, φυσώ μέσα σε κάτι, φουσκώνω τα πανιά, εμφυσώ.
Η ετυμολογική προέλευση της λέξης αφενός αναδεικνύει την άυλη διάσταση των ιδεών και αφετέρου προδίδει την πεποίθηση πως η πυροδότηση της δημιουργικής διαδικασίας απαιτεί τη σύνδεσή μας με μια ανώτερη εξωτερική πηγή.
1. ἐνέπνευσαν δέ μοι αὐδὴν θέσπιν
Το προοίμιο της Θεογονίας του Ησιόδου κατά τρόπο αδιάψευστο αποκαλύπτει αυτήν την εδραιωμένη αντίληψη, καθώς στην πραγματικότητα συνιστά ύμνο προς τις Μούσες, οι οποίες του χάρισαν θεϊκή έμπνευση:
Κάποτε εκείνες δίδαξαν τον Ησίοδο το ωραίο τραγούδι,
την ώρα που βοσκούσε το κοπάδι του,
στου θεϊκού Ελικώνα τις πλαγιές.
Κι ήταν αυτός ο πρώτος λόγος τους, όπως μου μίλησαν
οι Ολυμπιάδες Μούσες, θεές και θυγατέρες του αιγίοχου Δία:
«Βοσκοί αγροίκοι, μίζεροι και λιμασμένοι,
ξέρουμε εμείς και λέμε ψεύδη, σάμπως αληθινά,
ξέρουμε όμως, όταν θέμε, να μιλούμε και την καθαρήν αλήθεια.»
Έτσι μου μίλησαν κι αποτελειώνοντας τον άρτιο λόγο τους,
οι κόρες του μεγάλου Δία, μου προσφέρουν σκήπτρο, να κόψω30
θαυμαστό κλαδί μιας δάφνης θαλερής,5
και μου ενέπνευσαν θεϊκή φωνή·
να ψάλλω όλα που έγιναν κι όσα θα γίνουν,
προστάζοντας να υμνώ το γένος των μακάρων, των αιωνίων θεών,
όμως αρχή και τέλος να τραγουδώ εκείνες (μτφρ. Δ. Ν. Μαρωνίτης)
2. Odin, ο θεός της έμπνευσης
Στη σκανδιναβική μυθολογία, ο Odin θεωρούταν μεταξύ άλλων και θεός της ποίησης, της ευγλωττίας και της έμπνευσης.
Στη σκανδιναβική μυθολογία, γίνεται μνεία σε δύο περιστατικά, κατά τα οποία ο Odin μοιράστηκε τη σοφία του.
Η πρώτη φορά ήταν η απόκτηση των ρούνων και η δεύτερη αφορά το Υδρομέλι της Ποίησης (Mead of Poetry /Mead of Suttungr).
Για να αποκτήσει την ικανότητα να διαβάζει ρούνους, ο Odin έπρεπε να κάνει μια ακραία θυσία. Έπρεπε να κρεμαστεί στο Yggdrasil (Δέντρο της Ζωής) για εννιά μέρες και εννέα νύχτες.
Δεν έτρωγε καθόλου φαγητό και δεν έπινε κρασί. Μαχαίρωσε στο στήθος και κανείς δεν μπορούσε να τον βοηθήσει. Και μετά από εννέα ημέρες θυσίας, ο Odin απέκτησε επιτέλους την ικανότητα να διαβάζει ρούνους.
Οι ρούνοι ήταν ιερά γράμματα που έφεραν μέσα τους το μυστικό του σύμπαντος και μερικές φορές αποκαλούνταν ο Τροχός του Σύμπαντος.
Ο Odin δεν κράτησε τη σοφία των ρούνων μόνο για τον εαυτό του. Αντίθετα, μοιράστηκε τις γνώσεις του με τους άλλους.
Επίσης, ο Odin ήταν αυτός που κατάφερε να πάρει πίσω το Υδρομέλι της Ποίησης, ένα μυθικό ρόφημα, που όποιος το “πίνει γίνεται ποιητής ή λόγιος” ικανός να απαγγείλει οποιαδήποτε πληροφορία και να λύσει οποιοδήποτε πρόβλημα.
Φτιάχτηκε από το αίμα του Kvasir, του σοφότερου πλάσματος που δημιούργησαν οι θεοί. Αλλά ο Kvasir δολοφονήθηκε από δύο νάνους, οι οποίοι πήραν το αίμα του για να φτιάξουν το Υδρομέλι της Ποίησης..
Ο Odin, αφού κατάφερε να το κλέψει, το μοιράστηκε με όλους τους θεούς.
3. ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω.
Στον Χριστιανισμό , η έμπνευση είναι δώρο του Αγίου Πνεύματος, του Πνεύματος της Ἀληθείας.
Την τελευταίαν ημέραν την μεγάλην της εορτής , εστάθηκε ο Ιησούς και εφώναξε δυνατά, «Εάν κανείς διψά, ας έλθη σ’ εμέ και ας πιή. Εκείνος που πιστεύει σ’ εμέ, καθώς είπε η γραφή, «Θα τρέξουν από την κοιλιά του ποταμοί νερού ζωντανού». Αυτό το είπε διά το Πνεύμα, το οποίον θα έπαιρναν εκείνοι που θα επίστευαν σ’ αυτόν, διότι δεν είχε δοθή ακόμη Πνεύμα Άγιον, επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμη δοξασθή.
Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, 10 ημέρες μετά την Ανάληψη του Χριστού και 50 ημέρες μετά την Ανάσταση, οι Δώδεκα Απόστολοι ήταν συγκεντρωμένοι σε ένα σπίτι στα Ιεροσόλυμα. Το Άγιο Πνεύμα, λοιπόν, στάλθηκε για να φωτίσει τους Αποστόλους και να δυναμώσει το έργο τους με τη μορφή πύρινων γλωσσών:
Ἡ τοῦ Πνεύματος πηγή, ἐπιδημοῦσα τοῖς ἐν γῇ, εἰς πυρφόρους ποταμούς, μεριζομένη νοητῶς, τούς Ἀποστόλους ἐδρόσιζε φωταγωγοῦσα…
Ολοκληρώνοντας…
Στην εποχή μας, παρόλο που αναγνωρίζουμε σε στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας ή της εσωτερικής μας ζωής την πηγή της έμπνευσής μας, θεωρούμε πως τα έργα μας είναι εξ ολοκλήρου δημιουργήματα της φαντασίας και της οξυδέρκειάς μας, εκφράσεις του χαρισματικού και ταλαντούχου εαυτού μας.
Η στάση μας αυτή είναι ένδειξη της μυωπικής πολλές φορές αντίληψής μας αναφορικά με τη συμπαντική τάξη και το μοναδικό τρόπο διασύνδεσής μας με τις υλικές και άυλες πτυχές της πραγματικότητας.
Ανδριάνα Γ. Ρ.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν: Αυτά τα αποφθέγματα υπόσχονται να αυξήσουν τη θέληση και την παραγωγικότητά σου
8 σημάδια ότι δεν ακολουθείτε την καρδιά σας. Το 4ο θα σας ξαφνιάσει…
Comments are closed.