Η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι το άγχος προκαλεί ή επιδεινώνει ιατρικές παθήσεις, όπως είναι η κατάθλιψη, καρδιαγγειακά νοσήματα, νευροεκφυλιστικές ασθένειες και ο καρκίνος.
Ωστόσο, ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο το άγχος προκαλεί ασθένειες παρέμεινε μυστήριο μέχρι πρόσφατα.
Μια ανασκόπηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φλεγμονή είναι μια κοινή οδός ασθενειών που σχετίζονται με το άγχος και το στρες.
«Η χρόνια φλεγμονή είναι βασικό συστατικό των χρόνιων ασθενειών», έγραψαν οι συγγραφείς.
Ωστόσο, η διαδρομή από το άγχος στη φλεγμονή και στην ασθένεια δεν είναι πάντα σαφής.
«Δεν υπάρχει μια απλή απάντηση», λέει η Alka Gupta, συνδιευθύντρια ολοκληρωμένης υγείας στο Ινστιτούτο Brain and Spine στη Νέα Υόρκη.
«Γνωρίζουμε, όμως, ότι όταν διδάσκουμε στους ανθρώπους πώς να μειώνουν το άγχος με οποιαδήποτε μορφή βλέπουμε μειώσεις σε ορισμένες από αυτές τις φλεγμονώδεις παρενέργειες», προσθέτει.
Έτσι, εάν μπορούμε να κατανοήσουμε τους τρόπους με τους οποίους το χρόνιο στρες οδηγεί σε φλεγμονή χαμηλού επιπέδου, μπορεί να είμαστε σε θέση να αποφύγουμε τουλάχιστον ένα μέρος αυτής προτού οδηγήσει σε ασθένεια ή επιδεινώσει μία νόσο.
Τι συμβαίνει στο σώμα όταν είστε στρεσαρισμένοι;
Όταν είστε στρεσαρισμένοι – συναισθηματικά, ψυχολογικά ή σωματικά – το σώμα σας πηγαίνει σε αυτό που στην καθομιλουμένη ονομάζεται «απόκριση πάλης ή φυγής.
Ένα αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση της ορμόνης του στρες, κορτιζόλης, σημειώνει η Δρ. Gupta.
Η κορτιζόλη δρα για να καταστέλλει μη απαραίτητες λειτουργίες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, όπως η ανοσολογική απόκριση και η πέψη.
Μαζί με την απελευθέρωση άλλων χημικών, η συγκεκριμένη ορμόνη τροφοδοτεί την παραγωγή γλυκόζης ή σακχάρου στο αίμα, ενισχύοντας την ενέργεια στους μύες.
Παράλληλα, αναστέλλει την παραγωγή ινσουλίνης και στενεύει τις αρτηρίες, γεγονός που αναγκάζει τις φλέβες να αντλούν αίμα πιο σκληρά για να βοηθήσουν την απόκρισή μας στον στρεσογόνο παράγοντα.
Επίσης, απελευθερώνεται μια άλλη ορμόνη, η αδρεναλίνη, η οποία δίνει εντολή/ στο σώμα να αυξήσει τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό και να επεκτείνει τους αεραγωγούς για να ωθήσει περισσότερο οξυγόνο στους μύες.
Το σώμα, επίσης, παράγει γλυκογόνο ή χρησιμοποιεί αποθηκευμένη γλυκόζη (ζάχαρη), για να τροφοδοτήσει τους μύες.
Ταυτόχρονα, το άγχος μειώνει τα επίπεδα των λεμφοκυττάρων, δηλαδή των λευκών αιμοσφαιρίων που αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, θέτοντας σας σε κίνδυνο για ιογενείς λοιμώξεις , όπως το κοινό κρυολόγημα.
Απόκριση μάχης ή φυγής
«Όταν πρόκειται για την απόκριση μάχης ή φυγής, το σώμα σας κατευθύνει σημαντικούς πόρους μακριά από λειτουργίες που δεν είναι κρίσιμες σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις», λέει η Δρ. Gupta.
Η ίδια η απόκριση μάχης ή φυγής προορίζεται να είναι βραχυπρόθεσμη και προσαρμοστική, κάτι που είναι λογικό.
Όταν το σώμα σας μπαίνει σε αυτή την κατάσταση, η κανονική σας ανοσοποιητική λειτουργία διακόπτεται προσωρινά.
Εάν ο εγκέφαλος θεωρήσει ότι η μάχη ή η φυγή πυροδοτούνται από κάτι σαν μια τίγρη που σας κυνηγάει, το σώμα σας αφιερώνει ενέργεια και πόρους για να τρέξει μακριά.
Και όχι στο να χωνέψει το τελευταίο πράγμα που φάγατε ή στο να στείλει κύτταρα που πολεμούν για το ανοσοποιητικό να σκοτώσουν έναν ιό του κρυολογήματος.
Όταν για χρόνια βρίσκεστε σε αυτή την κατάσταση δημιουργείται η κλιμακωτή φλεγμονώδης απόκριση.
Αυτή η δυσπροσαρμοστική απάντηση στο στρες, σχολιάζει η Δρ. Gupta, είναι που με την πάροδο του χρόνου διαιωνίζεται και εμπλέκεται σε χρόνια προβλήματα υγείας.
Τι είναι η φλεγμονή;
Η φλεγμονή είναι η απάντηση του σώματος σε μια απειλή, είτε πρόκειται για έναν ξένο εισβολέα όπως ένα βακτήριο ή έναν ιό, καρκίνο, μεταμοσχευμένο όργανο (το οποίο το σώμα βλέπει ως «ξένο»), ή ακόμα και στο ψυχολογικό ή συναισθηματικό στρες.
Σε απάντηση, το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει έναν στρατό χημικών ουσιών, που ονομάζονται προφλεγμονώδεις κυτοκίνες, για να επιτεθούν στους εισβολείς.
«Σκεφτείτε τη φλεγμονή ως μια “συμπεριφορά ασθένειας”», λέει ο Madhukar Trivedi, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Κλινικής Φροντίδας για την Κατάθλιψη στο Ντάλας.
Η φλεγμονή, σημειώνει, «αναγκάζει το σώμα σας να αντιδρά σαν να αντιμετωπίζει μία γρίπη, ακόμη και αν δεν υπάρχει ιός».
Οι προφλεγμονώδεις κυτοκίνες συνήθως κάνουν τη δουλειά τους και μετά εξαφανίζονται, αλλά όταν το στρες είναι χρόνιο τα πράγματα αλλάζουν.
«Ρυθμίζονται προς τα πάνω» στο σύστημά σας, που σημαίνει ότι ο κύκλος του στρες και της φλεγμονώδους απόκρισης γίνεται συνήθεια στο σώμα, εξηγεί η Gupta.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι κυτοκίνες μπορεί να διαιωνιστούν. Τότε είναι που η φλεγμονή αρχίζει να προκαλεί βλαβερές συνέπειες στο σώμα.
Και ενώ κανείς δεν είναι απολύτως βέβαιος γιατί -υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί υπεύθυνοι για ασθένειες- το κοινό χαρακτηριστικό πολλών παθήσεων είναι η χρόνια φλεγμονή χαμηλού επιπέδου.
Χρόνιες καταστάσεις που συνδέονται με το στρες:
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ)
Είναι κατανοητό ότι η φλεγμονή βρίσκεται πίσω από τη ΡΑ, μια ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται σε αρθρώσεις και ιστούς, προκαλώντας δυσκαμψία και πόνο.
Με την πάροδο του χρόνου, η φλεγμονή μπορεί να βλάψει τις αρθρώσεις και τα οστά, προκαλώντας ανωμαλίες.
Η φλεγμονή στη ΡΑ προκαλείται εν μέρει από κυτοκίνες, τις χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από το στρες.
Έτσι, εάν είστε αγχωμένοι, θα απελευθερώσετε περισσότερες από αυτές τις χημικές ουσίες, αυξάνοντας την ποσότητα της φλεγμονής στο σώμα σας.
Μπορεί, επίσης, η φλεγμονή που σχετίζεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα να οδηγήσει σε άλλα ιατρικά ζητήματα, όπως καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό ή ακόμα και καρκίνο, σύμφωνα με έρευνες.
Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η φλεγμονή που προκαλεί την ΡΑ, καθώς και περαιτέρω φλεγμονή που προκαλείται από τη ΡΑ, μπορεί να είναι ο ένοχος.
Καρδιαγγειακές παθήσεις
Η απόκριση που ωθεί το σώμα σας να πολεμήσει ή να φύγει λειτουργεί επίσης για να συσταλούν τα αιμοφόρα αγγεία, γεγονός που αναγκάζει την καρδιά σας να εργαστεί σκληρότερα και έτσι αυξάνεται η αρτηριακή πίεση.
Η φλεγμονή βρίσκεται στον πυρήνα της ανάπτυξης της αθηροσκλήρωσης, ενός προδρόμου της καρδιακής νόσου, λέει η Gupta.
Επιπλέον, όσοι έχουν χρόνιο στρες τείνουν να κάνουν ανθυγιεινές επιλογές (όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης) που συμβάλλουν ή επιδεινώνουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)
Η IBD είναι ένας γενικός όρος για καταστάσεις που συνδέονται με φλεγμονή που επηρεάζει το γαστρεντερικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Crohn και της ελκώδους κολίτιδας.
Και οι δύο επιδεινώνονται από το στρες, το οποίο επιδρά στη φυσιολογική έκκριση πεπτικών ενζύμων από το σώμα και μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αφομοιώνετε τα τρόφιμα, απορροφάτε θρεπτικά συστατικά και απαλλάσσετε το σώμα από τα απόβλητα.
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν συνδέσει ένα πεπτίδιο στον εγκέφαλο και το έντερο που ονομάζεται παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης (CRF) με τη σωστή λειτουργία του παχέος εντέρου.
Αυτό πυροδοτείται με το άγχος.
Επιπλέον, μια μελέτη ανέφερε ότι το CRF παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του εντέρου και μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση της σχέσης μεταξύ του στρες και του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
Κατάθλιψη
Οι προφλεγμονώδεις κυτοκίνες, αυτοί οι χημικοί αγγελιοφόροι που απελευθερώνονται ως απόκριση στο σωματικό ή ψυχολογικό στρες, μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης σε μερικούς ανθρώπους, οδηγώντας σε μειωμένη διάθεση, κόπωση και έλλειψη φυσιολογικής απόλαυσης της ζωής.
«Η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα που μοιάζουν με κατάθλιψη και σε άτομα που έχουν ήδη κατάθλιψη, η φλεγμονή μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα», λέει ο Δρ Trivedi.
Σε μια μελέτη, οι ερευνητές υπέβαλαν ποντίκια σε στρεσογόνες καταστάσεις ενώ παρακολουθούσαν σημάδια ενεργοποίησης των ανοσοκυττάρων του εγκεφάλου.
Σε αυτή τη μελέτη, το άγχος και δραστηριότητα παρόμοια με την κατάθλιψη συσχετίστηκαν με την ενεργοποίηση των ανοσοκυττάρων στον εγκέφαλο.
Αυτό υποδηλώνει ότι η έκθεση στο στρες οδηγεί στην επανασύνδεση των νευρικών κυκλωμάτων στον εγκέφαλο, πυροδοτώντας τα συμπτώματα αυτής της διάθεσης.
Στρατηγικές για τη μείωση του άγχους και τη μείωση της φλεγμονής
Υπάρχουν πολλοί τρόποι που υποστηρίζονται επιστημονικά για τη μείωση του στρες, μεταξύ των οποίων είναι η αερόβια άσκηση, η γιόγκα και ο διαλογισμός.
Μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που διαλογίζονταν τακτικά είχαν χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, όπως μετρήθηκαν σε ένα τεστ κοινωνικού στρες.
Οι διαλογιστές είχαν επίσης μια λιγότερο έντονη φλεγμονώδη απόκριση στο σώμα τους.
Παρόμοια αποτελέσματα έχουν συνδεθεί με την τακτική πρακτική της γιόγκα, για την οποία μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και μειώνει τη φλεγμονή.
Αν και μία μέθοδος μείωσης του στρες μπορεί να μην λειτουργεί για όλους, η Δρ. Gupta λέει ότι κάθε μορφή μείωσης του στρες απαιτεί υπομονή.
«Ουσιαστικά πρέπει να μάθουμε πώς να αλλάξουμε την ανταπόκρισή μας σε καταστάσεις στο περιβάλλον μας. Είναι απαντήσεις που μπορεί να έχουν εξελιχθεί σε δεκαετίες της ζωής μας», υπογραμμίζει.
Άλλες τεχνικές ανακούφισης από το στρες περιλαμβάνουν τα εξής:
- Καταγραφή ημερολογίου
- Η συζήτηση με έναν φίλο
- Περπάτημα στο πάρκο ή στο δάσος
- Αναπνοή με αιθέρια λεβάντας ή αρωματικά κεριά
- Συμβουλευτική και θεραπεία
Δείτε κι αυτά:
Ημερολόγιο ευγνωμοσύνης: Γιατί να το υιοθετήσετε!
Πώς να κρατήσετε το εργασιακό άγχος έξω από τη ζωή σας
8 συμβουλές για την καταπολέμηση του στρες!
Πηγή: everydayhealth.com
Comments are closed.