Παρόλο που το αγαθό της υγείας παραμένει όρος αδιαπραγμάτευτος μιας όμορφης ζωής, συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις ασθένειες της ψυχής και του σώματος.
Ως εκ τούτου, μας είναι γνώριμη η διαδικασία της θεραπείας, που περιλαμβάνει την αντιμετώπιση κάποιου προβλήματος υγείας, με στόχο την αποκατάσταση της πνευματικής, ψυχικής και σωματικής μας ισορροπίας.
Ποια ήταν, όμως, η αρχική σημασία του όρου αυτού;
Η λέξη “θεραπεία” στην αρχαιότητα χρησιμοποιούταν για να δηλώσει τη λατρεία των θεών («θεῶν τε καὶ δαιμόνων καὶ ἡρώων θεραπεῖαι», Πλάτ.), τη φροντίδα για την καλή διατήρηση του σώματος, το στολισμό για καλή εμφάνιση, την εκπαίδευση των ζώων και την καλλιέργεια των φυτών.
Επίσης, ο όρος “θεράπων” δήλωνε το σύντροφο, τον ακόλουθο, αυτόν που προσφέρει κάποια υπηρεσία, το λάτρη και το δούλο.
Τέλος, η αρχική σημασία του ρ. “θεραπεύω“ ήταν «υπηρετώ ως θεράπων, δηλ. ακόλουθος» (Ομ.), ενώ αργότερα έλαβε τη γενικότερη σημ. «υπηρετώ, ασχολούμαι επιμελώς με κάτι, φροντίζω».
Η σημασία «παρέχω ιατρική φροντίδα» είναι υστερογενής και προήλθε από την καθημερινή γλώσσα.
Τα ρήματα ἰάομαι και ἰατρεύω
Με τη σημασία του “γιατρεύω” χρησιμοποιούταν περισσότερο το ρήμα ἰάομαι, ἰῶμαι , το οποίο κάποιοι συνδέουν με τό ἰός (=δηλητήριο).
Ετυμολογικά συγγενείς είναι και οι ακόλουθοι όροι: ἴαμα, ἰαματικός, ἰάσιμος, ἴασις, ἀνίατος (=ἀγιάτρευτος).
Γνωστή είναι ενδεχομένως και η φράση:
«ὁ τρώσας ἰάσεται» (=αυτός που άνοιξε την πληγή, αυτός και θα την θεραπεύσει)
Από την άλλη, το ρήμα “ἰατρεύω” σήμαινε ” θεραπεύω, εξασκώ το ιατρικό επάγγελμα” («τίς ὀρθῶς ἰάτρευκεν», Αριστοτ.) και το παθ. “ἰατρεύομαι” σήμαινε “διατελώ υπό ιατρική θεραπεία”.
Ακόμη, ο ἰατήρ (θηλ. ἰάτειρα) και ἰατρός (Ιων. ἰητρός) ήταν αυτός που θεραπεύει, ο γιατρός ή χειρουργός (έννοιες για τις οποίες δεν φαίνεται να υπήρχε κάποια επαγγελματική διαφοροποίηση, διάκριση μεταξύ των δύο κλάδων).
Χαρακτηριστικό είναι και το ακόλουθο απόσπασμα από την Ιλιάδα, το οποίο αναφέρεται στη διάσωση του Μαχάονα, του γιατρού των Αχαιών, ο οποίος θεωρούταν γιος του Ασκληπιού και προστάτης της στρατιωτικής χειρουργικής:
«ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, μέγα κῦδος Ἀχαιῶν,
ἄγρει, σῶν ὀχέων ἐπιβήσεο, πάρ δἐ Μαχάων
βαινέτω, ἐς νῆας δὲ τάχιστ᾽ ἔχε μώνυχας ἵππους·
ἰητρός γάρ ἀνήρ πολλῶν ἀντάξιος ἄλλων
ἰούς τ᾽ ἐκτάμνειν ἐπί τ᾽ ἤπια φάρμακα πάσσειν.» (Ραψωδία Λ, 511-515)«Στην άμαξάν σου ανέβα ευθύς, ω Νέστωρ Νηληιάδη,
και πάρε τον Μαχάονα, και κτύπα προς τα πλοία
τα δυνατά πουλάρια σου· πολλών αντάξιος άλλων
ανθρώπων είν᾽ ο ιατρός, που βέλη ν᾽ αποσπάσει
γνωρίζει και με βότανα λαβώματα να γιάνει» (απόδοση στα νέα ελληνικά: Ι. Πολυλάς)
Ανδριάνα Γ.Ρ.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν: Η ετυμολογία της λέξης “αγάπη” δεν είναι αυτή που πιστεύουμε
Γιν και Γιανγκ: Πώς οι αρχαίες ιδέες για την ισορροπία μπορούν να βοηθήσουν την ψυχική σας υγεία
Comments are closed.