Ωραίος, καλός, όμορφος ή εύμορφος, ευειδής, ευανθής, ευθαλής… Σειρές από φθόγγους, που μαρτυρούν κατά τρόπο αδιάψευστο την αέναη προσπάθεια των προγόνων μας να αιχμαλωτίσουν μέσω της γλώσσας την ιδέα της ομορφιάς.
Άνθρωποι που αναμετρήθηκαν με την ασχήμια και έθεσαν ως προτεραιότητα την ανάδειξη της ομορφιάς σε κάθε έκφανση της ζωής τους σμίλεψαν λέξεις που μας συνοδεύουν σταθερά σε κάθε απόπειρά μας να εκφράσουμε το ωραίο.
Μια προσεκτικότερη ματιά μάς αποκαλύπτει σε ένα βαθμό τα μυστικά της δημιουργίας τους. Σε κάποιες εξ αυτών είναι εύκολο να εντοπίσουμε το πρόθημα «ευ-», δηλωτικό τόσο της ομορφιάς όσο και της ευκολίας.
Οι λέξεις «όμορφος», «εύμορφος» και «ευειδής» (< εὖ + εἶδος= μορφή) καταδεικνύουν ότι η ομορφιά για τους Έλληνες ήταν συνυφασμένη με την ιδέα της αρμονίας, μιας μαγικής συμφωνίας δυνάμεων αντίρροπων που μπορούν και συνυπάρχουν σε ένα σχήμα.
Κάποιες συνιστούν καθρέφτισμα της φύσης, της άνοιξης.
Αξίζει σε αυτό το σημείο να ειπωθεί ότι η λέξη «καλός» στην αρχαιότητα παρέπεμπε στην εξωτερική ομορφιά και δε σχετιζόταν με αρετές του εσωτερικού μας κόσμου, ενώ η λέξη «ωραίος», παράγωγη της λέξης «ὥρα», δήλωνε αυτόν που συμβαίνει την κατάλληλη στιγμή ή αυτόν που βρίσκεται στην καλύτερή του ώρα.
Η ομορφιά ως ιδέα, ως ζητούμενο, ως ποιοτικό γνώρισμα της πραγματικότητας διεκδικεί τη θέση της στο προσωπικό σύμπαν του καθενός μας.
Άλλοτε εισβάλλει σε αυτό κατά τρόπο αιφνίδιο αφήνοντάς μας ενεούς, με κόρες διεσταλμένες να πασχίζουμε να κατανοήσουμε το μυστήριο της φύσης και των αθόρυβων μηχανισμών της που αδιάκοπα υφαίνουν το μεγαλειώδες. Άλλοτε πάλι περιμένει να την ανακαλύψουμε μέσα στις διαδρομές του νου και της μνήμης.
Αυτό που κάποτε ήταν για εμάς συνθήκη δεδομένη, παράμετρος αμελητέα της ύπαρξής μας ξαφνικά μέσα από την απόσταση του χρόνου υψώνεται στη σφαίρα του ωραίου και του παντοτινά χαμένου.
Αυτό που παραμένει εντυπωσιακό είναι ότι οι αθεράπευτοι εραστές του ωραίου δεν είναι πάντοτε όσοι είχαν την τύχη να ζήσουν σε ένα περιβάλλον προστατευμένο, αλλά εκείνοι που για λόγους άγνωστους δοκίμασαν επανειλημμένα και συχνά αναίτια δυσκολίες, ματαιώσεις και διαψεύσεις.
Η ψυχή τους, εκμαγείο που έχει σμιλευτεί από την απουσία, τον πόνο, την έλλειψη, αποζητά την ομορφιά, την επισημαίνει, την χαίρεται σε κάθε ευκαιρία, για να ξορκίσει το κακό και την ασχήμια αυτού του κόσμου.
Σε καιρούς χαλεπούς, που το προσωπικό όραμα του καθενός μας κλονίζεται, χάνει το περίγραμμά του από τις συνεχείς απαιτήσεις μιας ρέουσας και ασταθούς πραγματικότητας, προβάλλει ως ανάγκη επιτακτική να συντονίσουμε την ψυχή μας, το νου μας, τη λεκτική μας έκφραση με την ιδέα της ομορφιάς, να την αναγάγουμε σε θεμελιώδη απαίτηση του βίου μας.
Άλλωστε, όπως εύγλωττα υπογραμμίζουν οι στίχοι της Λένας Παππά:
«Μες στο κλειστό δωμάτιο υπάρχουν όλα/αν έχεις μάτια να τα δεις, αν έχεις χέρια να τα αγγίξεις/Μπορείς να βρεις κλειδί να ξεκλειδώσεις τη σιωπή τους/Αρκεί να πας, αρκεί να πας ολάνοιχτος/γυρεύοντάς τα.».
Ανδριάνα Γ. Ρ.
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν: Μέθεξις…
