Οι αισθήσεις μοιάζουν με ακούραστους εξερευνητές που πασχίζουν να μάς αποκαλύψουν το νόημα του κόσμου.
Η όσφρηση, μία εκ των αισθήσεών μας, εκτός από το γεγονός πως μας φέρνει σε επαφή με τον περιβάλλοντα χώρο, έχει τη δύναμη να επαναφέρει αναμνήσεις χαμένες στα άδυτα του νου.
Οι μυρωδιές μοιάζουν με άγκυρες στον ωκεανό της μνήμης.
Το άρωμα ενός λουλουδιού μπορεί να μας ταξιδέψει στις ξέγνοιαστες στιγμές της παιδικής μας ηλικίας. Η μυρωδιά του καινούργιου βιβλίου μάς φέρνει πίσω στη σχολική αίθουσα…
Τι λέει, όμως, η επιστήμη για αυτό;
Έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες αναφορικά με τη σχέση της όσφρησης με τη μνήμη. Μία από τις πρώτες ήταν μια μελέτη με επικεφαλής την Dr. Rachel Herz στο Πανεπιστήμιο Brown το 2004.
Η Herz και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι μια ομάδα πέντε γυναικών παρουσίασε αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα, όταν μύριζε ένα άρωμα με το οποίο είχε συνδέσει με μια θετική μνήμη, παρά όταν μύριζε ένα ΄άρωμα για πρώτη φορά.
Η εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με το γνώριμο άρωμα ήταν επίσης μεγαλύτερη από εκείνη που παρήχθη από το οπτικό σήμα του μπουκαλιού του αρώματος.
Πιο πρόσφατα, σε μια άλλη μελέτη το 2013, οι ερευνητές βρήκαν και πάλι μεγαλύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με οσφρητικά ερεθίσματα (όπως η μυρωδιά ενός τριαντάφυλλου) παρά με οπτικά ερεθίσματα (όπως η θέα ενός τριαντάφυλλου).
Κλινικές περιπτωσιολογικές μελέτες έχουν, επίσης, συνδέσει τις μυρωδιές με έντονα αρνητικά συναισθήματα. Μια διαπίστωση που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση του μετατραυματικού στρες.
Πώς, όμως, λειτουργεί η όσφρησή μας;
Η διαδικασία μέσω της οποίας τα μόρια στον αέρα μετατρέπονται από τον εγκέφαλό μας σε αυτό που ερμηνεύουμε ως μυρωδιές και οι μηχανισμοί που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας για να κατηγοριοποιήσει και να ερμηνεύσει αυτές τις οσμές ξεχωρίζουν για την πολυπλοκότητά τους.
Στην πραγματικότητα, η διαδικασία είναι τόσο περίπλοκη που το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής απονεμήθηκε το 2004 στους ερευνητές Richard Axel και Linda Buck για το έργο τους στην αποκωδικοποίησή της.
Η όσφρηση και η μνήμη φαίνεται να συνδέονται τόσο στενά λόγω της ανατομίας του εγκεφάλου, δήλωσε ο Venkatesh Murthy του Harvard, καθηγητής Επιστημών Ζωής Raymond Leo Erikson και πρόεδρος του Τμήματος Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας.
Οι μυρωδιές γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από τον οσφρητικό βολβό, τη δομή στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου που στέλνει πληροφορίες στις άλλες περιοχές της κεντρικής διοίκησης του σώματος για περαιτέρω επεξεργασία.
Οι οσμές παίρνουν αμέσως το δρόμο προς το μεταιχμιακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της αμυγδαλής και του ιππόκαμπου, των περιοχών που σχετίζονται με το συναίσθημα και τη μνήμη.
“Τα οσφρητικά σήματα φτάνουν πολύ γρήγορα στο μεταιχμιακό σύστημα”, δήλωσε ο Murthy.
Οι νευροεπιστήμονες έχουν προτείνει ότι αυτή η στενή φυσική σύνδεση μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που συνδέονται με τη μνήμη, το συναίσθημα και την όσφρησή μας μπορεί να εξηγήσει γιατί ο εγκέφαλός μας μαθαίνει να συνδέει τις μυρωδιές με ορισμένες συναισθηματικές αναμνήσεις.
Πολλές από αυτές τις αναμνήσεις που συνδέονται με τις οσμές μπορεί να είναι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, επειδή εκείνα τα χρόνια ανακαλύπτουμε τις περισσότερες μυρωδιές για πρώτη φορά.
Πηγές: Scientific American, The Harvard Gazette
Μπορεί να σας ενδιαφέρουν: Μήπως η ευαισθησία είναι ευλογία;
Όταν χάνουμε κάποιον, ο εγκέφαλός μας παλεύει να επανασχεδιάσει τον νευρωνικό του χάρτη
Comments are closed.