Ο Sigmund Freud ανέπτυξε το μοντέλο ανθρώπινης ανάπτυξης των πέντε σταδίων. Σύμφωνα με αυτό κάθε στάδιο περιελάμβανε τα δικά του χαρακτηριστικά και τις δικές του προκλήσεις, αποτελώντας, έτσι, έναν χρήσιμο οδηγό για να δούμε την ανάπτυξή μας.
Μάλιστα, ο Freud πίστευε ότι πολλοί από εμάς κολλάμε σε ορισμένα στάδια και δεν προχωράμε στα επόμενα.
Μια πιο μοντέρνα έκδοση αυτού του μοντέλου έιναι είναι το Maturity Continuum του Stephen Covey.
Πρόκειται για ένα μοντέλο τεσσάρων σταδίων, καθένα από τα οποία, έχει, επίσης, τα δικά του χαρακτηριστικά και τις προκλήσεις.
Ας τα δούμε…
Στάδιο 1. ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Ένα παιδί 3 μηνών δεν μπορεί να αλλάξει την πάνα του και ένα 8χρονο παιδί δεν μπορεί να οδηγήσει μόνο του για να πάει στην προπόνηση ποδοσφαίρου.
Η εξάρτηση είναι το σημείο όπου διαμορφώνεται η βάση των σχέσεων, όπου το παιδί μαθαίνει εάν ο κόσμος και οι άλλοι είναι ασφαλείς, αξιόπιστοι και ικανοί να καλύψουν τις ανάγκες του.
Προκλήσεις: Για ορισμένα παιδιά ο κόσμος δεν είναι ασφαλής και οι φροντιστές δεν είναι αξιόπιστοι.
Για να επιβιώσουν σε αυτόν τον κόσμο, πολλά παιδιά μαθαίνουν από νωρίς να είναι σε υπερεπαγρύπνηση, ελέγχοντας τα πάντα γύρω τους, ώστε να γνωρίζουν αν είναι ασφαλή.
Άλλα πα΄λι ακολουθήσουν διαφορετικό δρόμο και αναπτύσσουν μια πρώιμη υπερ-ανεξαρτησία όπου δεν μπορούν να βασιστούν σε κανένα παρά μόνο στον εαυτό τους.
Αυτή η στάση συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή.
Στον αντίθετο πόλο βρίσκονται εκείνα τα παιδιά που, αντί να παραμεληθούν, τους δόθηκε ίσως υπερβολική φροντίδα και ήταν πάντα στο επίκεντρο της προσοχής.
Ποτέ δε χρειάστηκε να παλέψουν ή να δώσουν τις δικές τους μάχες, και ως αποτέλεσμα, δεν ανακάλυψαν ποτέ τι ήταν ικανοί να κάνουν ούτε ανέπτυξαν τη σκληρότητα που χτίζει την αυτοπεποίθηση.
Ως ενήλικες, εξακολουθούν να εξαρτώνται—περιμένοντας από τους άλλους να τους κάνουν να νιώσουν καλύτερα, να λύσουν τα προβλήματά τους, να διαχειριστούν τη ζωή τους.
Στάδιο #2: Αντι-εξάρτηση
Αυτό το στάδιο ξεκινά στα «τρομερά δύο», όπου τα νήπια μαθαίνουν να λένε “όχι”, αλλά έρχεται στο προσκήνιο στα εφηβικά χρόνια.
Ονομάζεται αντι-εξάρτηση, επειδή είμαστε ακόμα εξαρτημένοι και οπισθοδρομούμε.
Οι περισσότεροι από εμάς στα 13 μας δεν μπορούμε να βρούμε το δικό μας διαμέρισμα και να πιάσουμε δουλειά, ωστόσο κάποιοι θα το θέλαμε.
Στην ενήλικη ζωή βρισκόμαστε μακριά από τους γονείς μας, και η ομάδα των συνομηλίκων γίνονται το νέο μας στήριγμα.
Αυτό είναι ένα βήμα προς την εξατομίκευση και την ανακάλυψη.
Μέσω της δοκιμής και τους λάθους με τους συνομηλίκους μας μαθαίνουμε ποιοι είμαστε.
Προκλήσεις: Μερικοί έφηβοι δεν κάνουν πίσω.
Μπορεί να βουτήξουν τα δάχτυλα των ποδιών τους σε αυτά τα εξεγερμένα νερά αλλά ποτέ δε θα ξεσπάσουν πραγματικά.
Είναι τα καλά παιδιά που έμαθαν από νωρίς να φοβούνται τις συγκρούσεις και τα έντονα συναισθήματα.
Έτσι, επιδιώκουν να κάνουν τους γονείς τους και τους άλλους χαρούμενους.
Επειδή δεν αισθάνονται τη δύναμη να σταθούν στο έδαφος και να πειραματιστούν με τη ζωή, αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί τελικά υπερισχύσει.
Στα 32, μπορεί να νιώσουν θυμωμένοι με τους γονείς τους και να τους ξεκόψουν από τη ζωή τους.
Στη μέση ηλικία μπορεί να έχουν και πάλι σχέσεις μαζί τους.
Εν ολίγοις, γίνονται οι έφηβοι που επαναστατούν και πειραματίζονται, επειδή δεν το έκαναν όταν έπρεπε.
Όπως και με την εξάρτηση, κάποιοι κολλάνε σε αυτό το στάδιο, στην εξέγερσή τους.
Η ταυτότητά δε διαμορφώνεται από το ποιοι είναι αλλά ποιοι δεν είναι.
Μπορούν να κινηθούν στα άκρα ή να είναι επιρρεπείς σε εθισμούς και σχέσεις που δεν μπορούν να διαχειριστούν.
Και έτσι, συχνά αγωνίζονται, νιώθουν ότι οι άλλοι δεν τους καταλαβαίνουν, νιώθουν μοναξιά, νιώθουν θυμό, είναι αυτοί ενάντια στον κόσμο.
Στάδιο #3: Ανεξαρτησία
Στην ιδανική περίπτωση, πλοηγείσαι με επιτυχία στα δύο πρώτα στάδια.
Ηρεμείς και δεν κατηγορείς για τα πάντα τους γονείς σου.
Πηγαίνεις στο κολέγιο ή μετακομίζεις και αρχίζεις να ζεις μια ζωή ως ενήλικας, πληρώνοντας τους δικούς σου λογαριασμούς, παίρνοντας μεγάλες αποφάσεις κι έχοντας στενούς φίλους.
Αλλά αυτό το στάδιο είναι εύθραυστο, ιδιαίτερα στα πρώτα του χρόνια.
Φοβάσαι να γλιστρήσεις ξανά στην εξάρτηση, να είσαι το μικρό παιδί, και έτσι η ανεξαρτησία σου είναι, στην αρχή, μια αυτάρκεια.
Αν και δεν εκρήγνυσαι όπως έκανες ως έφηβος, αντιστέκεσαι σε οποιαδήποτε βοήθεια από τους γονείς σου.
θέλεις τα πράγματα να γίνουν με τον δικό σου τρόπο και είσαι ανένδοτος σε αυτό που θέλεις.
Προκλήσεις: Και εδώ μπορείτε να κολλήσετε.
Σε αντίθεση με το τραυματισμένο παιδί, εμπιστεύεστε τους άλλους, αλλά η καθημερινή σας αίσθηση ανεξαρτησίας και εαυτού παραμένει άκαμπτη.
Κρατάτε τη στάση “μπορώ να το κάνω μόνος μου”.
Δυσκολεύεστε να ζητήσετε ή να δεχτείτε βοήθεια γιατί τη συνδέετε με αδυναμία.
Στάδιο #4: Αλληλεξάρτηση
Περνάτε πέρα το στάδιο της αυτάρκειας και αποδέχεστε ότι δεν μπορείτε να κάνετε τα πάντα μόνοι σας, ότι μπορείτε να αναζητήσετε βοήθεια στους άλλους και ότι αυτό δε σημαίνει ότι είστε αδύναμοι, δεν επηρεάζει τον εαυτό σας και την αυτοεκτίμησή σας.
Γνωρίζετε ότι είστε ικανοί να σταθείτε μόνοι σας και εμπιστεύεστε το γεγονός ότι οι άλλοι μπορούν να σας βοηθήσουν.
Προκλήσεις: Επιτρέπετε σε άλλους να βοηθήσουν, αλλά πρέπει να έχετε τον έλεγχο.
Προχωρώντας μπροστά
Μπορείτε να προχωρήσετε μπροστά αν έχετε κολλήσει σε κάποιο στάδιο;
Ναι, και το κλειδί είναι να μάθετε τις εκάστοτε δεξιότητες για να δημιουργήσετε τις εμπειρίες που απαιτεί κάθε στάδιο.
Αν, για παράδειγμα, αισθάνεστε ότι δεν εμπιστεύεστε ή συνειδητοποιείτε ότι εξαρτάστε, η πρόκληση σας είναι να κάνετε μικρά βήματα προς την κατεύθυνση μιας σχέσης ή να μάθετε να διαχειρίζεστε τη ζωή σας και όχι να εξαρτάστε από τους άλλους που θα το κάνουν για εσάς.
Εάν έχετε κολλήσει στην αντι-εξάρτηση, πρέπει να μάθετε να μετατρέπεται τον επαναστατικό θυμό σας σε εποικοδομητικά μονοπάτια.
Το πιο σημαντικό είναι να εξασκηθείτε στη λήψη των αποφάσεων και των σχεδίων σας με βάση όχι την αντίδρασή σας σε αυτό που θέλουν ή λένε οι άλλοι αλλά σε αυτό που θέλετε εσείς.
Εάν έχετε κολλήσει στην αυτάρκη ανεξαρτησία, πειραματιστείτε με το να αφήσετε τον έλεγχο, να νιώθετε ότι πρέπει να τα κάνετε όλα.
Εάν κάνετε αυτοκριτική, δείτε αυτή τη φωνή ως μια πρόκληση για να δουλέψετε.
Δεν χρειάζεται να μείνετε εκεί που είστε. Μπορείτε να θεραπεύσετε τις πληγές του παρελθόντος στο παρόν σας.
Πηγή: psychologytoday
Διαβάστε ακόμη: Μια ζωή με σκοπό φέρνει νόημα, βαθιά ικανοποίηση και πληρότητα στην καθημερινότητά μας
Μπορεί η προσθήκη αλατιού στο πόσιμο νερό να συμβάλει στην ενυδάτωσή μας;
Ο Παγκόσμιος οργανισμός υγείας λέει ΟΧΙ στα υποκατάστατα ζάχαρης για την απώλεια βάρους
Comments are closed.